De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk betichten elkaar van te weinig inschikkelijkheid om de slepende ruzie over Noord-Ierland op te lossen. Bij nieuw overleg in Brussel toonden de Britten zich donderdag “ontzettend teleurgesteld” over de onwrikbare houding van de EU, terwijl die klaagt over chantage.
De regering in Londen wil dat de Europese Commissie de afspraken over handel en verkeer in Noord-Ierland grondig op de schop neemt, maar dat weigert Brussel. Als dat zo blijft ziet Londen “zich gedwongen om in actie te komen”, waarschuwde buitenlandminister Liz Truss donderdagochtend. Brussel houdt er rekening mee dat het VK eenzijdig de afspraken wil opzeggen.
“Wij werken nooit met dreigementen en chantage”, zei verantwoordelijk Eurocommissaris Maroš Šefčovič later op de dag met onverholen ongeduld in het Europees Parlement. Hij zegt handreiking na handreiking te doen, maar op dovemansoren te stuiten. “Begin nu eens met ons te onderhandelen!”
Londen heeft wel degelijk oprecht onderhandeld met de EU, wierp minister Michael Ellis (kabinetszaken) in het parlement tegen. Šefčovič “heeft geprobeerd oplossingen te vinden binnen het mandaat dat hij gekregen heeft”, erkent hij, maar dat is niet genoeg. Volgens de Brit zou het VK met de huidige EU-voorstellen erop achteruit gaan. “Het is daarom ontzettend teleurstellend dat de EU heeft bevestigd dat ze haar mandaat nooit zal aanpassen en daarom is de situatie nu heel ernstig”, aldus Ellis.
De status van Noord-Ierland na de brexit is al langer een groot politiek probleem. Vanwege het EU-lidmaatschap van Ierland zouden goederen door de douane gecontroleerd moeten worden bij de grens met Noord-Ierland, maar dit ligt gevoelig omdat niemand zo’n harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland wil. Dat is in de jaren 90 zo afgesproken in een vredesakkoord na decennia van strijd tussen pro-Ierse katholieken en pro-Britse protestanten.
Na de brexit werd om deze afspraak in stand te houden besloten de grens tussen de EU en het VK in de praktijk te trekken tussen Noord-Ierland en het Britse eiland. Daardoor moet de douane nu goederen controleren die tussen Noord-Ierland en de rest van het VK worden vervoerd.
De Britse premier Boris Johnson stelt al langer dat de brexitafspraken tussen de EU en het VK over Noord-Ierland onhoudbaar zouden zijn. Bij de formatie van een regering in Noord-Ierland dreigt een impasse omdat pro-Britse politici daar gezegd hebben geen ministers te willen leveren als de afspraken niet worden aangepast.