De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwt dat de flink gestegen rentes op de buffers van de bank inhakken. In een brief aan minister Sigrid Kaag (Financiën) legt de centrale bank uit dat het door de hogere rentes zelf meer geld kwijt is, terwijl de afgelopen jaren massaal opgekochte obligaties niet meer zijn gaan opleveren. Dat zorgt voor verliezen die in het uiterste geval moeten worden opgevangen met een extra kapitaalstorting door de Nederlandse staat, die aandeelhouder is van DNB.
De pijn doet zich vooral voelen bij de vergoedingen die DNB aan banken betaalt voor hun geld dat ze bij de centrale bank stallen. Die stijgen fiks door de hogere rentes. Tegelijkertijd heeft DNB voor honderden miljarden euro’s aan schuldpapieren op de balans staan die zijn opgekocht in de nasleep van de financiële crisis en tijdens de coronapandemie. Maar de inkomsten uit die obligaties zijn laag.
De Europese Centrale Bank (ECB) verhoogt net zoals de Federal Reserve en andere banken de rentes nu in rap tempo om extreme prijsstijgingen te bestrijden. Maar centrale banken in de eurozone en daarbuiten doen zichzelf daarmee pijn.
“Het scenario dat zich nu ontvouwt komt ongeveer overeen met hetgeen we eind vorig jaar een extreem maar plausibel rentescenario achtten”, schrijft DNB-president Klaas Knot. “De buffers waar DNB over beschikt kunnen flinke schokken opvangen, maar zijn niet onbeperkt”, merkt hij later in de brief op.
In bepaalde scenario’s kunnen de verliezen groter zijn dan de buffers van DNB kunnen opvangen. Het is DNB weliswaar toegestaan om korte tijd een negatief kapitaal te hebben, maar dan moet de centrale bank dit volgens Europese regels wel snel ongedaan maken. De mogelijkheden om de eigen buffers aan te vullen zijn nu beperkt, doordat winst maken lastig is.
“Mocht het tekort echter te groot of de verwachte winsten te laag zijn dan kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn om een solide balans te herstellen. In een uiterst geval kan een kapitaalstorting vanuit de aandeelhouder nodig zijn”, staat in de brief.
Knot verdedigt in zijn brief de opkoopprogramma’s. Toen de coronapandemie een financiële crisis dreigde te veroorzaken kondigde de ECB aan voor in totaal 1850 miljard euro aan bedrijfs- en staatsschulden op te willen kopen. Hierdoor bleef het financiële stelsel overeind en bleven banken geld uitlenen. Hij benadrukt ook dat centrale banken nu genoodzaakt zijn de rentes te verhogen, omdat het hun plicht is de inflatie in toom te houden.