De gedeeltelijke boycot op Russische olie die de Europese Unie maandag invoert kan voor extra ongemak aan de benzinepomp zorgen. Als een deel van de olie van de wereldmarkt wegvalt, drijft dat de prijzen voor aardolie op, Dat werkt door in de kosten voor benzine en diesel. Hoe hard de klap van het Europese embargo op tankerolie zal zijn, is volgens experts een groot vraagteken.
“Dat embargo zorgt in principe voor een opwaartse druk op de prijs” , zegt Jilles van den Beukel, energiespecialist bij het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). Hij zegt er wel meteen bij dat de economische afzwakking van het onder lockdowns zuchtende China de vraag naar olie juist drukt, waardoor de grondstof niet meer zo duur is als eerst. “Maar toch is het absolute niveau van de olieprijs nog altijd erg hoog. Zonder die dreiging van een embargo zou olie veel goedkoper zijn.”
Hoewel de prijzen aan de pomp de afgelopen weken zijn gedaald, zijn consumenten nog altijd stukken duurder uit dan voorheen. De adviesprijs voor een liter Euro95 ligt volgens consumentencollectief UnitedConsumers op 1,938 euro. Voor een liter diesel is dit 1,912 euro.
EU-lidstaten kwamen eerder dit jaar overeen Russische aardolie die via zee wordt aangeleverd vanaf 5 december te weren. Die boycot geldt niet voor pijpleidingolie, om met name Centraal-Europese landen als Hongarije te ontzien. Maar Van den Beukel houdt er rekening mee dat de Russische president Poetin ook de belangrijke oliepijpleidingen naar Europa kan dichtdraaien, net zoals hij eerder deed met gasleidingen om de Europese steun voor Oekraïne te verzwakken. “De vraag is in hoeverre hij ons spelletje mee wil spelen Je ziet dat hij ‘all-in’ is gegaan met de invasie van Oekraïne. Hij heeft daar veel financiële pijn voor over.”
De Nederlandse olie-industrie is de afgelopen maanden grotendeels voorbereid op het embargo door uit eigen beweging Russische aardolie te mijden, stelt branchevereniging VEMOBIN. Ook energie-econoom Hans van Cleef van ABN AMRO ziet dat raffinaderijen in ons land Russische olie geleidelijk in de ban hebben gedaan. Daarnaast bereikt veel Russische olie via een omweg Europa, bijvoorbeeld verwerkt in brandstoffen.
“De kans op fysieke tekorten hier is klein. Maar dat ligt anders in andere delen van Europa. Raffinaderijen in bijvoorbeeld Oost-Europa zijn altijd gewend geweest Russische olie te ontvangen. Die heb je niet zomaar aangepast aan olie van een andere kwaliteit, dat kost maanden en dat levert een flinke verstoring op”, zegt Van Cleef.
Vooral bij diesel is er al sprake van krapte in Europa. Daardoor zou verstoring in de toevoer daarvan meteen voor dure diesel zorgen, waarschuwt transporteconoom Rico Luman van ING. Dat voelen consumenten ook in de hogere prijzen die ze moeten betalen voor hun boodschappen, want supermarkten krijgen de meeste waren aangeleverd in vrachtwagens die op deze brandstof rijden.