Banken in Nederland zijn nog steeds financieel gezond, maar de onrust in de bankensector van de afgelopen weken leert dat het toezicht op banken niet mag verslappen. Daarop hamerde president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) bij de presentatie van het jaarverslag. Het is volgens hem soms of mensen de financiële crisis van 2008 vergeten zijn. “Het geheugen is zo ontzettend kort. Daarom zal elk jaar dat ik hier sta het woord buffers, buffers, buffers blijven terugkomen.”
Knot benadrukt dat de problemen bij bijvoorbeeld de onlangs omgevallen Amerikaanse Silicon Valley Bank en ook bij het Zwitserse Credit Suisse “in grote mate op zichzelf staan”. Maar hij wil wel lessen trekken uit wat er daar door “slecht risicobeheer” is gebeurd. “Dat schokken nu goed zijn opgevangen, is geen garantie voor de toekomst. Afgelopen weken hebben ons weer geleerd dat handhaving van buffereisen voor zowel grote alsook kleine banken van grote waarde is.”
De DNB-president merkt ook op dat de problemen bij de Silicon Valley Bank wellicht voorkomen hadden kunnen worden als de Verenigde Staten niet een aantal jaar geleden een belangrijke toezichtgrens hadden verhoogd na een lobby vanuit het bedrijfsleven. Was dat niet gebeurd dan had de omgevallen bank qua grootte als ’too big to fail’-bank te boek gestaan waardoor er strenger zou zijn gecontroleerd. Daarom dringt Knot erop aan dat Europese politici de mondiale aanscherping van bankenregels, ook wel bekend als Bazel IV, “onverkort en volledig” invoeren in de Europese Unie. “Juist nu.”
Door de onrust merkt DNB ook dat de bankensector risicomijdender is geworden. Zo zijn de risicopremies duidelijk omhooggegaan. Daardoor is het aangaan van leningen minder aantrekkelijk geworden. Via die weg kan de onrust volgens Knot ook gevolgen hebben voor het rentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB).
Hoeveel de rente bij de volgende rentevergadering van de ECB in mei omhoog moet, durft Knot nog niet te zeggen. De ECB voerde de rente vorige week nog met een half procentpunt op om de hoge inflatie te bestrijden. Volgens Knot is de inflatie nog altijd veel te hoog, waardoor het in zijn ogen duidelijk is dat de ECB nog niet klaar is. “Maar niemand weet hoe lang deze risico-aversie nog voortduurt. Het antwoord op die vraag zal zeker gevolgen hebben voor nog te nemen besluiten.”
Knot legt uit dat het idee achter de renteverhogingen is dat lenen dan duurder wordt. Zo hoopt de ECB de vraag in de economie af te remmen en ervoor te zorgen dat de prijzen niet meer zo hard omhooggaan. Zo’n financiële verkrapping kan geregeld worden door renteverhogingen van de ECB. Maar als de markt zelf risico’s meer uit de weg gaat en lenen minder aantrekkelijk maakt, werkt dat natuurlijk ook. In dat geval zou er niet zo’n sterke rentestap van de ECB nodig zijn.