AFM vreest financiële problemen bij deel doe-het-zelfbeleggers

Door blijvend lage rentes beleggen meer Nederlanders op eigen houtje, maar een aanzienlijk deel van hen maakt daarbij niet de verstandigste keuzes. Daar kleven volgens de Autoriteit Financiële Markten (AFM) risico's aan. Zo loopt een op de acht doe-het-zelfbeleggers financiële risico's doordat ze afhankelijk zijn van het vermogen dat ze hebben belegd, bijvoorbeeld voor hun pensioen.

Volgens de toezichthouder is het aantal beleggende particulieren in Nederland in twee jaar tijd gestegen van 1,4 miljoen naar 1,9 miljoen. De meeste van hen, ruim 1 miljoen, doen dit volledig zelfstandig en dus zonder professioneel advies.

Maar bij 32 procent zou enig advies mogelijk wel beter zijn, want hun beleggingsgedrag is verre van optimaal. Zo spreiden ze volgens de AFM hun geld te weinig over verschillende soorten beleggingen, regio's of bedrijfstakken.

Een andere vorm van "sub-optimaal beleggen", zoals AFM het noemt, is te vaak checken hoe je beleggingen presteren. Dat kan tot onnodig veel handelen leiden, wat weer extra kosten met zich meebrengt. Van de ondervraagde particuliere beleggers gaf 31 procent aan dagelijks naar de eigen beleggingen te kijken.

Ruim een derde van de doe-het-zelfbeleggers belegt met geld dat ze nog nodig denken te hebben, bijvoorbeeld als reserve voor de vervanging van een kapotte wasmachine of juist als oudedagsvoorziening. Bij 12 procent valt die afhankelijkheid van het vermogen samen met onverstandig handelsgedrag. Dat maakt hen kwetsbaar voor financiële problemen.

De AFM heeft nog niet gekeken naar de oorzaken achter risicovol gedrag van deze particuliere beleggers. Maar de toezichthouder houdt er rekening mee dat beleggingsapps daarin een rol kunnen spelen. De komende tijd onderzoekt de AFM daarom op welke manier deze handelsplatforms het handelsgedrag beïnvloeden.

Het onderzoek naar doe-het-zelfbeleggen komt op het moment dat de AEX rond een nieuwe recordstand koerst. De AFM maakt zich daarbij zorgen over tekenen van oververhitting op de aandelenmarkten, mede aangejaagd door lage rentes. Sparen levert amper iets op, waardoor veel geld naar aandelen gaat. Als het sentiment op de beurzen ineens omslaat kan dit voor scherpe dalingen zorgen. Hetzelfde geldt voor de ogenschijnlijk almaar stijgende prijzen op de huizenmarkt.

AFM-voorzitter Laura van Geest wijst erop dat de Nederlandse economie in het verleden relatief gevoelig was voor zulke schokken. "Ik heb dan bijna het beeld van La Palma voor me. Je zit tegen een vulkaan aan, er is gerommel en je hoopt dat het niet tot een uitbarsting komt", zei ze.