Consumptieboom eind 2023 deels door energietoeslag, zegt ABN AMRO

De sterke groei van de consumptie door particulieren in het vierde kwartaal van vorig jaar werd grofweg voor een kwart gedreven door de energietoeslag die mensen met een laag inkomen kregen. Dat heeft ABN AMRO berekend in een publicatie over de impact van de eenmalige energietoeslag.

De energietoeslag van 1300 euro werd vorig jaar voor het grootste deel uitgekeerd in het laatste kwartaal. Ongeveer 1 miljoen huishoudens kunnen aanspraak maken op de toeslag, die werd ingesteld om huishoudens met een laag inkomen tegemoet te komen in de hoge energiekosten.

De energietoeslag is een nationale regeling, maar de uitvoering ligt bij de gemeentes. Die bepalen ook het moment van uitbetalen. ABN AMRO berekende op basis van geanonimiseerde transactiedata van de bank dat die toeslag met name in het vierde kwartaal werd uitgekeerd. In totaal gaat het naar schatting om 1 miljard euro aan energietoeslag die in die periode werd uitgekeerd.

De toeslag werd vorig jaar voor een groot deel omgezet in consumptie, zeggen economen van de bank. Zo viel de hoge uitkering van de toeslag in het vierde kwartaal samen met een historische stijging van de uitgaven van particulieren. De totale consumptie nam in het vierde kwartaal toe met ongeveer 1,6 miljard euro. Ter vergelijking: doorgaans groeit de consumptie volgens de bank per kwartaal ongeveer met 300 miljoen euro en in de drie voorgaande kwartalen namen de uitgaven juist af.

In eerder onderzoek van de bank kwam al naar voren dat een aanzienlijk deel van de energietoeslag snel uitgegeven wordt en omgezet in consumptie. "Gemiddeld genomen stroomde ongeveer 40 procent (om precies te zijn 43,25 procent) van de energietoeslag binnen drie weken na uitbetaling naar de economie", schrijft ABN AMRO. Ook zouden mensen met een lager inkomen hun geld meer uitgeven aan consumptie dan de hogere inkomens. Die laatste groep zet relatief meer geld opzij en spaart vaker.

Gemeentes konden vorig jaar pas in oktober beginnen met de uitvoering van de toeslag, omdat het wetsvoorstel eenmalige energietoeslag toen pas werd aangenomen in de Eerste Kamer. In 2022 werd het totale bedrag van de energietoeslag zelden in één keer uitgekeerd, maar verspreid over twee of drie momenten in het jaar, aldus ABN AMRO.