CPB: hogere defensie-uitgaven zorgen nauwelijks voor extra groei

DEN HAAG (ANP) - De Nederlandse economie profiteert waarschijnlijk nauwelijks en mogelijk zelfs helemaal niet van hogere defensie-uitgaven. Dat heeft het Centraal Planbureau (CPB) uitgerekend. Volgens de belangrijke adviseur van het kabinet komt dat vooral doordat de arbeidsmarkt krap is en een groot deel van het nieuwe defensiematerieel naar verwachting wordt geïmporteerd.

Op de NAVO-top in Den Haag werd afgesproken dat de defensie-uitgaven van de aangesloten landen de komende jaren omhooggaan om de veiligheid en weerbaarheid te verbeteren. Economen verwachten dat dit in verschillende landen een extra boost aan de economie kan geven. Maar hier is dat niet het geval, concludeert het CPB op basis van bevindingen uit de wetenschappelijke literatuur en een vertaling naar de Nederlandse situatie.

Belangrijk is de mate waarin de overheid de investeringen bij bedrijven in eigen land kan doen. De ruimte daarvoor is in Nederland waarschijnlijk beperkt. Als er extra defensiematerieel wordt aangeschaft, vindt er in Nederland wel meer onderhoudswerk plaats. Maar de arbeidsmarkt blijft krap. Extra onderhoudswerk verdringt daardoor al gauw andere economische activiteiten.

'Effect kan negatief zijn'

"Alles bij elkaar blijft het effect op de economische groei klein", concluderen de kenners van het CPB. "Afhankelijk van de manier waarop de extra uitgaven gefinancierd worden, kan het totale effect zelfs negatief zijn", voegen ze daaraan toe.

Eerder waarschuwden economen van het ministerie van Economische Zaken in economenblad ESB ook al dat meer defensie niet automatisch tot groei van de economie leidt. Als het kabinet zou besluiten de extra uitgaven op te vangen door te bezuinigen op andere zaken of door bepaalde belastingen te verhogen, zou dit op korte termijn zelfs tot schade voor de economie kunnen leiden.

De deskundigen van het CPB merken op dat defensie-investeringen anders zijn dan andere publieke uitgaven, zoals investeringen in infrastructuur. Over het algemeen dragen defensie-investeringen volgens hen minder bij aan groei van de productiviteit. Dat zou ook gelden voor defensiegericht onderzoek. Dat is vaak gericht op specifieke militaire toepassingen en daardoor minder breed toepasbaar. "Er zijn uitzonderingen zoals de ontwikkeling van GPS die hun oorsprong hebben in het defensieonderzoek van de VS. Nederlands onderzoek is echter op kleinere schaal, waardoor de kans op dit soort doorbraken een stuk kleiner is."