CPB: koopkracht kan mede door oorlog meer dan 3 procent afnemen

De koopkracht van Nederlanders kan mede door de oorlog in Oekraïne dit jaar met meer dan 3 procent terugvallen. Dit heeft het Centraal Planbureau (CPB) becijferd. Als gevolg van het conflict gaan de energieprijzen namelijk fors omhoog. En de extra stijging van de energieprijzen komt bovenop een toch al forse inflatie in de nasleep van de coronapandemie.

Het CPB heeft verschillende scenario's opgesteld. In het zwaarste scenario zakt de koopkracht met gemiddeld 3,4 procent. Het middelste scenario dat het planbureau ook gebruikt voor zijn grote nieuwe economische raming gaat uit van 2,7 procent koopkrachtdaling. In een lichter scenario zou ook een koopkrachtafname van 0,6 procent denkbaar zijn. In die doorrekeningen gaat het CPB dan uit van een inflatie van respectievelijk 6 procent, 5,2 procent en 3 procent.

"We gaan ervan uit dat iedereen de hogere energierekening vroeger of later in zijn of haar portemonnee zal voelen", zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp in een toelichting. "Maar of het een tik of een dreun is, hangt af van het aandeel van de energiekosten in het besteedbaar inkomen." Hasekamp geeft aan dat hij zich zorgen maakt over mensen met lagere inkomens, zeker als die in een slecht geïsoleerd huis wonen. "Dat soort effecten zijn niet zichtbaar in de standaard koopkrachtplaatjes", voegt hij eraan toe.

Naar de cijfers over de koopkracht werd sterk uitgekeken door de politiek in Den Haag. Er staat grote druk op het kabinet om met een vorm van compensatie te komen voor bijvoorbeeld de enorme stijgingen van de energierekening en hogere benzineprijzen aan de pomp waarmee mensen te maken hebben. Uiterlijk bij de Voorjaarsnota, dus uiterlijk 1 juni, moet duidelijk worden welke maatregelen daarvoor genomen kunnen worden. Maar ook de coalitiepartijen in de Tweede Kamer dringen al aan op meer spoed.

Andere mogelijke economische effecten van de oorlog, bijvoorbeeld impact op de handel, financiële markten en op de investeringen en de consumptie, zijn volgens het CPB nu nog beperkt. In hun raming gaan de rekenmeesters ervan uit dat de economie komende jaren zal blijven groeien, al is het dan niet meer zo sterk als in 2021 toen de economie opveerde van de krimp in het eerste coronajaar.

Waarschijnlijk neemt de omvang van de economie dit jaar met 3,6 procent toe en volgend jaar met 1,7 procent. Volgens het CPB wordt de groei komende jaren ook aangejaagd door de extra overheidsinvesteringen uit het coalitieakkoord. De arbeidsmarkt blijft daarbij krap. Daardoor zal de werkloosheid slechts licht oplopen, is de verwachting.