CPB waarschuwt dat onze technologie steeds meer achterloopt op VS

DEN HAAG (ANP) - Het Centraal Planbureau (CPB) waarschuwt dat Europa met technologie steeds verder achterloopt op de Verenigde Staten. Volgens de belangrijke adviseur van het kabinet kennen we al jaren een nauwe verwevenheid met de Amerikaanse economie. "Maar de laatste tien jaar zijn we hier veel afhankelijker geworden van de Amerikanen, dan andersom", stelt CPB-onderzoeker Debby Lanser na nieuw onderzoek.

De aandacht gaat de laatste tijd veel naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de mogelijke gevolgen van door presidentskandidaat Donald Trump aangekondigde importheffingen. Maar de impact daarvan is "nog te overzien", aldus Lanser. Zelfs als de handel met de VS straks volledig stil zou vallen, zou dat niet meer dan 1 procent van ons bruto binnenlands product (bbp) kosten, heeft het CPB uitgerekend. Dit komt doordat de handel met andere landen dan juist aantrekt.

Lanser wijst op "kwetsbaarheden" die veel verder gaan dan het handelsbeleid en ook los staan van wie er straks in het Witte Huis zit. Europa heeft bijvoorbeeld geen enkel techconcern van wereldformaat, terwijl de VS dit wel hebben met bijvoorbeeld bedrijven als Microsoft, Apple, Meta, Google en Amazon. "De wereldwijde cloudmarkt wordt gedomineerd door de Amerikanen, terwijl 70 procent van de AI-modellen zijn ontwikkeld door de VS."

De nauwe banden met de VS bieden Nederlandse bedrijven volgens Lanser veel kansen. Maar er is ook een keerzijde, waarschuwt ze. Beleidswijzigingen in de VS kunnen de toegang tot cruciale technologieën beperken, wat grote gevolgen kan hebben. "Wat als de VS ons de toegang tot de cloud ontzeggen? Dan ligt ons hele systeem plat."

Europa heeft op het gebied van cloudcomputing eigenlijk al "de boot gemist", schat Lanser in. Om de balans niet verder te laten doorslaan, raadt ze aan om de overheidsuitgaven in onderzoek en innovatie (R&D) op te voeren. Dat zou helpen Europese technologie verder tot ontwikkeling te laten komen. "De VS gaven in 2021 3,5 procent van het bbp uit aan R&D. De R&D-uitgaven van Nederland als percentage van het bbp variëren al tientallen jaren tussen de 1,6 en 2,3 procent", becijfert ze. "De EU heeft een 3 procentnorm, maar deze wordt niet gehaald."

Ook op het gebied van defensietechnologie loopt Europa ver achter. "66 procent van onze wapens komen uit de VS. Wat als de Amerikanen zeggen dat wij die wapens niet meer mogen gebruiken?" Ook hier is sprake van een groot financieel gat. In 2023 gaven de VS volgens het CPB bijna drie keer zoveel uit aan defensie dan de EU.