Criminelen verdienden miljoenen met 'nieuwe' bankhelpdeskfraude

Criminelen hebben afgelopen jaar 26,7 miljoen euro buitgemaakt door zich voor te doen als de helpdesk van hun bank. Dat gaat zo ver dat de klanten ook het echte nummer van die helpdesk in hun telefoonschermpje zien staan. In 2019 kwam deze vorm van fraude nog nauwelijks voor, melden de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en Betaalvereniging Nederland.

Ook het bedrag dat criminelen buitmaakten door middel van phishing steeg aanzienlijk. Via bijvoorbeeld e-mails en berichtjes op WhatsApp hengelden ze 12,8 miljoen euro binnen, terwijl dat een jaar eerder nog 7,9 miljoen euro was. Ook 'smishing', phishing via sms, is in opmars. Dit jaar zien de banken al dat de stijging van de fraudegevallen doorzet.

Daarnaast maken criminelen ook steeds vaker gebruik van een combinatie van phishing, waarbij ze dan inloggegevens buitmaken, en helpdeskfraude. Met de inloggegevens maken ze dan geen geld over naar zichzelf, maar met de informatie over de bankrekeningen en -producten die de klant heeft kunnen de criminelen zich overtuigender als heldeskmedewerker voordoen.

De NVB en Betaalvereniging Nederland zien in corona een belangrijke reden voor de forse stijgingen. Door de beperkingen vanwege de pandemie houden we veel meer online contact met vrienden en familie en daar maken criminelen misbruik van. Ze doen zich steeds overtuigender voor als die vrienden en familie dankzij gelekte informatie van sociale media als Facebook, Instagram en LinkedIn en andere sites als Marktplaats. Daar hebben hackers de afgelopen jaren grote hoeveelheden gegevens buitgemaakt die online te koop zijn.

De banken geven aan streng gereguleerd te zijn, maar dat fraudeurs op sociale media te weinig in de weg wordt gelegd. Ook is het moeilijk om gegevens uit te wisselen tussen de banken en bedrijven als Facebook, de eigenaar van onder meer WhatsApp. Dat moet met wetgeving worden aangepakt, menen ze. Ook zouden politie en justitie meer capaciteit moeten krijgen.

Om consumenten te waarschuwen zijn bewustwordingscampagnes belangrijk, menen de banken. "Onze klanten zijn de sterkste schakel bij het voorkomen van fraude", geeft Sanne van Denderen van de Volksbank aan. Daarbij proberen de banken niet alleen te waarschuwen dat banken nooit zullen bellen over bijvoorbeeld bankpasjes, maar proberen ze ook jongeren te overtuigen geen 'money mule' te worden. Dat zijn mensen die door criminelen worden gebruikt om geld wit te wassen.