De psychologie van kerstpakketten ontvangen

De meeste werknemers zullen nog niet in de kerststemming zijn, maar werkgevers zijn al druk bezig met het bestellen van kerstpakketten. En de keuze voor het juiste kerstpakket is vaak lastig te maken. Sommige mensen kijken ernaar uit om verrast te worden met een goedgevuld kerstpakket, andere hebben liever een kleiner kerstpakket met artikelen die zij echt kunnen gebruiken en weer andere werknemers krijgen liever een bon, zodat zij zelf het kerstpakket kunnen kiezen. Hoe kies je dan een kerstpakket waar iedereen blij mee is? Wij deden onderzoek naar de psychologie van kerstpakketten ontvangen en spraken medewerkers van verschillende grote kerstpakketbedrijven over het kiezen van het perfecte kerstpakket in 2022.

Juist dit jaar is het belangrijk om te onderzoeken hoe belangrijk het kerstpakket nu eigenlijk is en om te kijken naar alternatieven waarmee werkgevers hun personeel ook tevreden kunnen houden. Er is namelijk veel veranderd in het kerstpakkettenlandschap.

Zo zijn de kerstpakketten in 2022 duurder geworden dan voorgaande jaren. De gestegen benzineprijzen eerder dit jaar maakten het vervoer van producten een stuk duurder. Ook nu merken kerstpakketten leveranciers daar de effecten van, aldus Maartje van Kerstpakkettentip. “Wij moesten dit jaar de artikelen voor de kerstpakketten helaas duur inkopen. Niet alleen de benzineprijzen, maar ook de gestegen energiekosten en gasprijzen speelden een rol. Die prijsstijgingen zorgden er namelijk voor dat het produceren van artikelen duurder werd. Dit zorgde er uiteraard tevens voor dat producten duurder werden.”

Bovendien zullen veel bedrijven een lager budget hebben voor de kerstpakketten dan in voorgaande jaren. De vrije ruimte van de werkkostenregeling is namelijk in 2022 verlaagd van 3% naar 1,7%. In 2020 werd de vrije ruimte, ofwel de belastingvrije ruimte voor vergoedingen zoals het kerstpakket, verhoogd tot 3% om werkgevers en werknemers te kunnen steunen tijdens de pandemie. Ook in 2021 gold een vrije ruimte van 3%. Nu is die vrije ruimte weer teruggebracht naar 1,7%, waardoor bedrijven minder geld beschikbaar hebben voor het kerstpakket.

Werkgevers krijgen dit jaar dus te maken met duurdere kerstpakketten én een lager budget voor kerstpakketten. Dit zou ertoe kunnen leiden dat sommige werkgevers ervoor kiezen om het kerstpakket dit jaar over te slaan.

Toch zal het overslaan van de kerstpakketten volgens Luke van Kerstpakkettenidee geen goed idee zijn. “Wij horen van onze klanten dat het overslaan van het kerstpakket leidt tot onrust en ontevredenheid onder het personeel”, vertelt Luke. “Het jaar erop bestellen werkgevers die een jaar geen kerstpakket gaven toch snel weer een kerstgeschenk voor hun personeel.”

Met het kerstpakket straal je waardering uit naar je personeel. Wanneer deze traditie wordt overgeslagen, kan het voorkomen dat werknemers die beslissing interpreteren als de boodschap dat zij niet gewaardeerd worden. Vooral ten tijde van personeelstekorten is het waarderen en belonen van werknemers onontbeerlijk.

Bestel je wel een kerstpakket voor je personeel? Dan is er vaak toch wat geklaag. De inhoud van het kerstpakket wordt namelijk niet altijd gewaardeerd. “Er zijn een aantal artikelen die de meeste mensen vaak jaren laten staan of meteen weggooien”, vertelt Dagmar van Kerstpakketten Pro. “Wij verkopen bijvoorbeeld bijna geen kerstpakketten meer met ragout of pasteitjes. Deze artikelen zijn dan wel traditioneel, maar wij merken dat ze door de meeste mensen niet gewaardeerd worden.”

Hoe zorg je er dan voor dat je werknemers wel blij zijn met de inhoud van het kerstpakket? Neuropsycholoog Chantal van der Leest schreef in 2019 al over deze vraag in het AD. Zij vertelde dat de meeste mensen een pakket met nuttige producten van hoge kwaliteit meer waarderen wanneer dit kerstpakket niet is aangevuld met goedkope of nutteloze producten. Meer is dus niet altijd beter. Zij legde namelijk uit dat mensen naar het geheel kijken wanneer zij de waarde van een pakket of verzameling inschatten. Wanneer er producten in het kerstpakket zitten die de optische waarde verlagen, zijn werknemers er minder blij mee.

Kies dus voor een kerstpakket waarvan elk afzonderlijk artikel een product is waar jouw werknemers blij mee zouden zijn. Zo is een klein pakket met één of twee flessen wijn beter dan een pakket met diezelfde wijn en een zak goedkope ketchupchips.

Veel werkgevers kiezen ervoor om een bon of een eigen-keuze kerstpakket te geven. Dat lijkt voor de werkgever makkelijker dan een kerstpakket selecteren en werknemers kunnen precies de cadeautjes kiezen die zij leuk vinden. Dat klinkt goed, maar de reacties op een bon of keuzekado zijn gemengd.

“Wij merken dat onze klanten erg positief zijn over het eigen-keuze-concept”, vertelt Luke van Kerstpakkettenidee. “Werknemers vinden het leuk om zelf hun kerstpakket samen te stellen in onze online webwinkel.” Dagmar van Kerstpakketten Pro ziet echter dat sommige werkgevers die kiezen voor een bon het jaar erop toch teruggaan naar een traditioneel kerstpakket. “Soms is het personeel juist ontevreden met een bon”, zegt Dagmar.

Arbeids- en organisatiepsycholoog Tosca Gort verklaarde deze wisselende reactie in een artikel van RTL Nieuws. Zij zegt dat werknemers vooral persoonlijke waardering erg belangrijk vinden. Het gaat dus echt om de gedachte en niet om het cadeau zelf. Het keuzeconcept dat Luke van Kerstpakkettenidee beschrijft kan werken, omdat hij de werkgever zelf een persoonlijke boodschap en kerstkaart laat schrijven. En een goed gevuld kerstpakket met alcohol is geen goed idee wanneer de werkgever dit kerstpakket geeft aan iemand die geen alcohol drinkt.

Dus, wat is het perfecte kerstpakket? Er is niet één kerstpakket of alternatief waarmee je elke werknemer blij kunt maken. Het gaat erom dat de producten in een kerstpakket nuttig en van hoge kwaliteit zijn en niet aangevuld met troep. Verder is het belangrijkste dat er persoonlijke aandacht gegeven is aan het kerstgeschenk. Zo kun je een kerstpakket, bon, uitje of kerstborrel geven, zolang de werknemer zich maar gewaardeerd voelt.