Economen: overheid moet nadenken over compensatie hoge inflatie

De Nederlandse overheid moet nadenken over het compenseren van particulieren en bedrijven vanwege de flink oplopende inflatie als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Dat vinden economen van Rabobank en ABN AMRO. Als de huidige prijsstijgingen op de grondstoffen- en energiemarkten aanhouden, zou dit anders wel eens een flink hap uit de economische groei kunnen halen.

"Stel je hebt een minimuminkomen en een slecht geïsoleerde woning. Dan kan je energierekening honderden euro's hoger uitvallen", zegt Hugo Erken, hoofd Nederlandse economie bij RaboResearch. Hij noemt ook mensen die elke dag een lang stuk met de auto moeten rijden. Zij kunnen te maken krijgen met hogere benzineprijzen die ze niet zomaar kunnen betalen. Erken wijst er daarnaast op dat veel prijzen in de supermarkt komende tijd sowieso nog omhoog gaan. Het duurt altijd even voor stijgingen van bijvoorbeeld de graanprijs doorberekend worden.

ABN AMRO-hoofdeconoom Sandra Phlippen denkt dat de overheid wel met een vorm van compensatie zal moeten komen als er nog zwaardere sancties tegen Rusland worden ingesteld. De huidige prijsschokken op de grondstoffenmarkten komen volgens haar vooral door angst dat de gasleveringen straks in gevaar komen. Die angst kan nog afnemen als het conflict de-escaleert. Maar als er echt zwaardere sancties komen die de gastoevoer kunnen raken is dat een ander verhaal. De EU-lidstaten zullen dan ook afspraken moeten maken over hoe ze de pijn verdelen, denkt Phlippen.

Voorspellingen over bijvoorbeeld een mogelijke faillissementengolf durven beide economen nog niet te doen. Dat komt omdat alles afhangt van de verdere oorlogsontwikkelingen, of er zwaardere sancties komen en of daar dan steunregelingen tegenover staan. Phlippen weet dat met name bedrijven die veel energie nodig hebben, het nu erg moeilijk hebben. Maar dit hoeft volgens haar niet te betekenen dat ze straks omvallen. Als chemiebedrijven en tuinders hun bedrijf tijdelijk stil kunnen leggen en daarvoor compensatie ontvangen, zouden zij overeind gehouden kunnen worden. "Net als bij de coronasteun", legt de econoom uit.

Later deze week neemt de Europese Centrale Bank (ECB) weer een rentebesluit, maar het ligt niet in de verwachting dat er dan krachtige maatregelen aangekondigd worden om de inflatie te beteugelen. Daarvoor zijn de economische vooruitzichten nu te onzeker, aldus de economen. In de ogen van Phlippen zou het zelfs kunnen dat de ECB op een gegeven moment weer een nieuw opkoopprogramma gaat aankondigen. Dat verwacht ze nu nog niet, maar het zou volgens haar wel een optie kunnen zijn als overheden in Europa massaal steunregelingen gaan optuigen om bedrijven door de periode met hoge energieprijzen heen te helpen.