Econoom: CBS blaast inflatie op met eigenzinnige rekenmethode

Dat Nederland de hoogste inflatie kent van alle landen van West-Europa heeft deels met de specifieke rekenmethode van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) te maken. Volgens economen van ABN AMRO kan de eigenzinnige methode de inflatieverwachtingen ook beïnvloeden.

Volgens het CBS kwam de inflatie in Nederland vorige maand uit op 11,2 procent. Dat is de sterkste stijging van de prijzen in de eurozone, met uitzondering van de Baltische staten. De inflatie is deels zo hoog door de wijze waarop het CBS de kosten voor nutsvoorzieningen meet. Het statistiekbureau gaat er namelijk van uit dat de consument elke maand een nieuw contract afsluit, terwijl huishoudens in werkelijkheid contracten voor een jaar of nog langer hebben afgesloten.

"Je kunt dit zien als een statistisch verschil, maar het kan een serieus effect hebben op de inflatieverwachtingen", aldus Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN AMRO. Het risico bestaat dat "inflatieangst zich in de verwachtingen nestelt, die vervolgens zichzelf kunnen gaan waarmaken."

De Europese Centrale Bank heeft al de nodige moeite om de gevolgen van de oorlog in Oekraïne op te vangen. De huidige hoge inflatie is reden voor de ECB om versneld zijn opkoopprogramma's af te bouwen. Zodra dat gebeurd is, zou de rente omhoog kunnen.

Volgens Pieter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS zorgt het ontbreken van door de overheid opgelegde maximumprijzen voor producten of diensten dat de wereldwijde energieprijzen over het algemeen gemakkelijker worden doorberekend in de consumentenprijzen dan in veel andere landen. "Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de manieren waarop statistische bureaus in de EU energieprijzen meten," aldus Van Mulligen. "Normaal gesproken heeft dit geen grote invloed op de algemene inflatie, maar dit zijn ongewone tijden."

Volgens Phlippen leidt de CBS-methode tot een "opgeblazen" inflatie. Uit onderzoek de ABN AMRO blijkt dat de stijging van de jaarlijkse energiekosten in maart rond de 20 procent had moeten liggen, terwijl de officiële gegevens een veel grotere sprong lieten zien.

Toezichthouder De Nederlandsche Bank stelt dat de energie-inflatie in Nederland, vooral door de berekeningswijze van het CBS, sneller oploopt dan in andere eurolanden. "Maar het is niet duidelijk of dat leidt tot hogere verwachtingen", aldus een woordvoerder. "De methode leidt tot veel volatiliteit, wat ook snellere dalingen betekent als de prijzen weer gaan dalen."