Een derde van de Nederlanders bezit een noodpakket – zelfredzaamheid wint aan terrein

Steeds meer Nederlanders nemen het heft in eigen handen als het gaat om noodsituaties. Nieuw onderzoek van het Rode Kruis wijst uit dat inmiddels ruim een derde van de bevolking een zogenoemd noodpakket in huis heeft – een duidelijke stijging ten opzichte van voorgaande jaren. Experts zien hierin een groeiend bewustzijn over zelfredzaamheid en voorbereiding op onverwachte gebeurtenissen.

De populariteit van noodpakketten groeit al enkele jaren, maar kreeg recent een impuls door extreme weersomstandigheden, tijdelijke stroomstoringen en maatschappelijke onrust. Waar het bezit van een noodpakket lange tijd werd geassocieerd met preppers of survivalfans, is het inmiddels voor veel mensen onderdeel van hun standaard huishouden geworden.

De samenleving is volgens crisisexperts kwetsbaarder geworden. Mensen realiseren zich dat ze bij calamiteiten niet altijd direct kunnen rekenen op hulp. Daarom nemen ze hun verantwoordelijkheid en zorgen ze dat ze zelfvoorzienend kunnen zijn voor ten minste 72 uur.

Van uitzondering naar norm

Volgens een recente peiling van het Rode Kruis beschikt 34% van de Nederlanders over een basisnoodpakket. Dit bestaat doorgaans uit drinkwater, houdbaar voedsel, zaklampen, batterijen en EHBO-middelen. Ook radio’s op batterijen en powerbanks worden steeds vaker toegevoegd.

De overheid adviseert al jaren om een noodpakket in huis te hebben. Campagnes zoals “Denk Vooruit” van de Rijksoverheid moedigen burgers aan om voorbereid te zijn op situaties waarbij basisvoorzieningen tijdelijk uitvallen.

Tijdens de stroomstoring in mei merkten we dat veel mensen zich kwetsbaar voelden. Een deel had geen toegang tot nieuws, licht of drinkbaar water. Zulke ervaringen zorgen voor gedragsverandering.

Verandering in mindset

Het opvallende is niet alleen de groei in het aantal pakketten, maar ook de veranderende houding ten opzichte van het onderwerp. Wat vroeger werd gezien als overdreven voorzorg, wordt nu als verstandig beschouwd. Zelfredzaamheid wordt steeds meer als een normale verantwoordelijkheid gezien. In diverse gemeenten zijn voorlichtingsavonden georganiseerd over noodvoorbereiding. Ook scholen en buurtinitiatieven nemen het onderwerp vaker op in hun programma’s.

Vertrouwen in systemen onder druk

De toegenomen aandacht voor zelfredzaamheid komt niet alleen voort uit praktische overwegingen, maar ook uit een breder wantrouwen in de veerkracht van bestaande systemen. Recente crises – zoals de nasleep van de coronapandemie, cyberaanvallen op infrastructuur en verstoringen in de energievoorziening – hebben bij veel Nederlanders het gevoel versterkt dat ze niet blind kunnen vertrouwen op instanties. “We zien een groeiende behoefte aan controle over de eigen situatie,” zegt socioloog Hanneke Jansen. “Het bezit van een noodpakket geeft mensen het gevoel dat ze niet volledig afhankelijk zijn van overheid of hulpdiensten.” Deze mentaliteitsverandering gaat gepaard met een herwaardering van basisvaardigheden, zoals zelf koken zonder stroom of water filteren. Ook op sociale media is een toename te zien van content over voorbereid leven, vaak gedeeld onder hashtags als #voorbereidzijn en #zelfredzaamheid. Deze beweging, ooit klein en marginaal, groeit uit tot een breed gedragen maatschappelijke trend die steeds meer Nederlanders aanspreekt.

Praktische hulpmiddelen

Er bestaan inmiddels diverse organisaties en platforms die noodpakketten informatie aanbieden over hoe je een goed noodpakket samenstelt. Onder andere Allprepare.com, een informatief platform over noodvoorbereiding, biedt checklisten en adviezen gebaseerd op officiële richtlijnen.