ESM-topman verwacht 80 miljard euro aan coronaleningen

ESM-topman Klaus Regling schat dat een derde ofwel 80 van de 240 miljard euro aan beschikbare coronasteun uit het Europese noodfonds door eurolanden zal worden aangesproken. "Dat betekent dat het ESM dan nog steeds 330 miljard euro aan leencapaciteit heeft" indien een andere crisis zich zou aandienen, aldus de Duitser. Het betekent ook dat de eurolanden, die aandeelhouder van het ESM zijn, het kapitaal ondanks de coronacrisis niet hoeven te verhogen.

De ministers van Financiën van de eurozone (Eurogroep) bereikten afgelopen vrijdag overeenstemming over de details van de zogenoemde Pandemische Crisis Steun via het ESM. Ondanks aanvankelijk tegenstribbelen door Den Haag over de inzet van het ESM zonder voorwaarden is het akkoord "in recordtijd" gesloten, zegt Regling in een gesprek met vijf Europese persbureaus waaronder het ANP. "De crisis sloeg drie maanden geleden toe, we zijn twee maanden geleden gaan kijken naar wat het ESM kan doen."

Gebruikelijke voorwaarden voor lidstaten die aankloppen voor ESM-leningen, zoals bezuinigingen, economische hervormingen of controlemissies, zijn geschrapt. Wel heeft minister Wopke Hoekstra zijn zin gekregen dat het geld alleen mag worden gebruikt voor de financiering van directe en indirecte kosten in de gezondheidszorg, behandelingen en preventieve maatregelen vanwege het coronavirus. Ook hebben de leningen een korte maximale looptijd van tien jaar en zijn aanvragen beperkt tot eind 2022.

"Er was verschil van inzicht, dat is heel normaal in Europa. En soms loopt de retoriek een beetje uit de hand. De Nederlandse regering heeft gezegd dat de communicatie niet ideaal was", aldus Regling. Hij verwijst hiermee naar de beschuldigingen uit de zuidelijke lidstaten dat Nederland niet solidair zou zijn. Zo wijst Den Haag het aangaan van gezamenlijke schulden, zoals Italië, Spanje en Frankrijk willen, af. "Maar verschillen van inzicht horen bij het leven. Wat telt is dat we unaniem een akkoord hebben bereikt waar iedereen mee kan leven."

De kredietlijnen zijn beschikbaar voor alle 19 eurolanden, maar Hoekstra heeft al gezegd dat Nederland geen gebruik zal maken van de volgens Regling "goedkope, betrouwbare en veilige" ESM-leningen. Hij zegt dat hij niet bepaalde landen die deze steun extra kunnen gebruiken gaat adviseren een aanvraag in te dienen. "Iedere regering moet dat zelf beslissen."

De 240 miljard is deel van een groter pakket dat de Eurogroep is overeengekomen van totaal 540 miljard euro, met steun voor bedrijven en lidstaten die bedrijfssalarissen tijdelijk subsidiëren. Nu is het wachten op voorstellen van de Europese Commissie voor een herstelfonds, gekoppeld aan een nieuwe meerjarenbegroting (MFK) van 2021 tot en met 2027.

"Het herstel van de coronacrisis begint hopelijk in 2021, maar zal zeker twee of drie jaar duren. Het herstelfonds zal omvangrijk moeten zijn", meent Regling. "Het is van belang dat het Europese antwoord op de crisis zo wordt ontworpen en uitgevoerd dat landen die het meeste lijden meer bijstand ontvangen. De eurocrisis werd veroorzaakt door verkeerd beleid. Van deze crisis kan niemand de schuld krijgen."