EU eens over regels voor kunstmatige intelligentie

De EU-landen en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over regels voor kunstmatige intelligentie (AI). De EU is de eerste die de baanbrekende technologie, die veel belooft, maar ook grote zorgen baart, aan banden legt. Zij kreeg haast door de stormachtige ontwikkeling van AI, met spraakmakende toepassingen als ChatGPT.

Na dagenlange onderhandelingen is er overeenstemming gevonden, meldt verantwoordelijk Eurocommissaris Thierry Breton. De onderhandelaars moeten het akkoord nog wel voorleggen aan het voltallige EU-parlement en de EU-lidstaten, maar dat is doorgaans een formaliteit. Breton spreekt van een "historisch" moment.

Volgens de Eurocommissaris beteugelt de EU de revolutionaire technologie niet alleen, maar geeft ze die voor Europese jonge bedrijfjes en onderzoekers juist vleugels. Onder meer de twee machtigste EU-lidstaten, Duitsland en Frankrijk, waarschuwden de afgelopen tijd dat te strenge regels innovatie de nek om zouden kunnen draaien. De EU zou dan de slag kunnen missen en, net als bij andere digitale revoluties, achter de VS en China moeten aanhobbelen.

De nieuwe Europese AI-wet deelt AI-toepassingen in op risico. Hoe meer gevaren een toepassing in zich draagt, hoe strenger de regels. De gevaarlijkste, zoals burgervolgsystemen op Chinese leest die burgers voor hun gedrag belonen of straffen, worden verboden. Dat geldt ook voor technologie die bedoeld is om gedrag van mensen te manipuleren en voor het onderscheiden van stemmingen en gevoelens op bijvoorbeeld het werk of op school. Ook het ongericht verzamelen van afbeeldingen van gezichten om een herkenningsdatabase aan te leggen wordt taboe.

Breed inzetbare AI-toepassingen als ChatGPT moeten openheid geven over hoe ze te werk gaan. Ze moeten rekening houden met het auteursrecht op de teksten en andere gegevens die ze gebruiken om te 'leren'. De makers van de krachtigste modellen moeten bovendien testen hoe die zich gedragen als kwaadwillenden ze naar hun hand proberen te zetten en moeten incidenten melden.

De onderhandelaars twistten lang over AI voor gezichtsherkenning, wat het parlement wilde uitbannen, maar de lidstaten wilden toestaan waar dat de veiligheid zou dienen. Daarvoor krijgen zij nu wel ruimte, maar met voorwaarden en beperkingen.

De nieuwe regels zouden, als ze begin volgend jaar ook officieel worden aangenomen, in de loop van 2026 allemaal van kracht kunnen worden. De verboden gaan al na een half jaar in en onder meer de transparantieregels na een jaar. Overtreders kunnen hoge boetes krijgen.