EU-prijsplafond voor aardgas treedt in werking

Het prijsplafond voor aardgas in de Europese Unie treedt woensdag in werking. Dat plafond moet helpen om pieken in de gasprijs tegen te gaan. Door de oorlog in Oekraïne en de sterk verminderde leveringen van Russisch gas aan Europa ging de prijs vorig jaar keihard omhoog, waardoor veel huishoudens en bedrijven moeite hadden om de energierekening te betalen.

In december stemden de energieministers van de lidstaten van de EU in met het prijsplafond dat komt te liggen op 180 euro per megawattuur. Het gaat gaat in als de gasprijs drie werkdagen of langer boven de limiet uitkomt en die prijs bovendien drie dagen minstens 35 euro hoger ligt dan de wereldwijde richtprijs voor vloeibaar gemaakt gas (lng). Als het plafond eenmaal van kracht is, blijft het minstens twintig dagen gelden.

Het plafond ligt wel aanzienlijk lager dan de Europese Commissie had voorgesteld. De commissie wilde de lat, voor de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs, leggen bij 275 euro per megawattuur. Maar dat was voor veel EU-landen veel te hoog.

De Europese gasprijs bedraagt nu ongeveer 53 euro per megawattuur. Vanwege de milde winter, de toegenomen import van lng en goed gevulde gasvoorraden is de gasprijs al langere tijd laag. Met een prijsniveau van rond de 50 euro ligt de gasprijs in de buurt van de laagste niveaus sinds september 2021. Op het hoogtepunt van de energiecrisis eind augustus vorig jaar moest nog ruim 300 euro per megawattuur worden betaald.

Nederland had wel bezwaren tegen het zogeheten marktcorrectiemechanisme uit vrees dat het plafond te laag zou worden en dat gasleveranciers Europa in zouden ruilen voor beter betalende klanten. Minister Rob Jetten steunde het plan daarom in december bij de finale onderhandelingen in Brussel niet, maar onthield zich net als Oostenrijk van stemming. Hongarije stemde als enige tegen. Zwaargewicht Duitsland, dat lang het verzet tegen het prijsplafond aanvoerde, steunde het plan wel.

De Amerikaanse uitbater van het handelsplatform voor gas in Amsterdam, Intercontinental Exchange (ICE), zet een parallelle beurs voor de grond- en brandstof op in Londen. Daarmee hoopt het bedrijf een uitvalsbasis te hebben voor het geval dat de maximumprijs voor aardgas in de EU verstoringen in de handel veroorzaakt.

ICE biedt vanaf 20 februari vanuit de Britse hoofdstad, net zoals in Amsterdam, termijncontracten en opties aan voor gas dat via de Nederlandse virtuele handelsplaats TTF verhandeld wordt. Door de grote rol van dit door Gasunie opgezette handelsplatform zijn Nederlandse gasprijzen maatgevend voor heel Europa.