EU-Rekenkamer waarschuwt voor risico's 'draaideur-affaires'

De Europese Rekenkamer waarschuwt voor het risico op 'draaideur’-situaties bij EU-agentschappen. Het gaat om hooggeplaatst personeel dat overstapt naar een functie in een bedrijf of lobby-organisatie die gerelateerd is aan hun vroegere EU-baan, of omgekeerd. Volgens de financiële waakhond van de EU moeten de regels en controles worden aangescherpt bij het werven van personeel om belangenconflicten en aantasting van de integriteit van de EU-instellingen te verminderen.

"De wetgevers en agentschappen moeten onze waarschuwing ter harte nemen en strenger optreden bij potentiële draaideursituaties", schrijft de Europese Rekenkamer (ERK) in haar jaarverslag over de EU-agentschappen. Daar zijn er 44 van, verdeeld over de 27 EU-landen, zoals het in Nederland gevestigde Europees Geneesmiddelenbureau en Europol. Het werk van de agentschappen heeft grote invloed op het dagelijks leven van Europeanen, omdat ze zich bezighouden met zaken als gezondheid, veiligheid en justitie.

Volgens de ERK zijn er zeer weinig regels voor EU-organen voor het aannemen van personeel. De meeste agentschappen varen blind op iemands cv en controleren het arbeidsverleden niet. Ook is er veel personeelsverloop door tijdelijke contracten en behoren bestuursleden niet tot het personeel van het agentschap zodat de regels niet op hen van toepassing zijn. Dat leidt tot een juridisch vacuüm.

De ERK wijst onder meer op recente "bestuurskwesties" bij de Europese Bankautoriteit (EBA), de toezichthouder voor effecten en markten (ESMA) en de Europese Autoriteit voor Verzekeringen en Bedrijfspensioenen (EAVB). Het Europees Parlement kon in 2020 de overstap blokkeren van de Ier Gerry Cross naar een topfunctie bij de EBA, onder meer vanwege diens lobbyverleden bij AFME, de belangenorganisatie van de financiële sector in Europa. Maar dat was eerder niet gelukt toen EBA-directeur Adam Farkas juist naar datzelfde AFME overstapte. De Europese Ombudsman is vorig jaar een onderzoek naar tientallen van dergelijke draaideur-affaires begonnen.

De ERK onderzoekt ieder jaar de boekhoudingen van alle agentschappen die door de EU zijn opgericht. Daar bleek weinig mis mee, al heeft de Rekenkamer wel kritiek op het inkoopbeleid van een aantal. Dit jaar werd voor het eerst het risico van verlies van onafhankelijkheid en reputatieschade bij de agentschappen door draaideur-aanwervingen beoordeeld.