Europese Commissie: Nederlandse overheid moet meer investeren

De eurolanden moeten ondanks de onzekerheden door de oorlog in Oekraïne, inflatie en energieprijzen blijven investeren in verdere vergroening en digitalisering van de economie. Nederland heeft dat vorig jaar onvoldoende gedaan, vindt de Europese Commissie.

Overheidsinvesteringen zijn nodig om een duurzame welvaart, het concurrentievermogen van de EU en de veerkracht van de Europese economie op de lange termijn veilig te stellen. Dat stelt het dagelijks EU-bestuur in een pakket adviezen aan de lidstaten. Volgens vicevoorzitter Valdis Dombrovskis dreigt bij sommige landen vertraging van uitvoering van de coronaherstelplannen, die vanaf volgend jaar als leidraad gaan dienen bij het Europese begrotingsbeleid.

De Nederlandse regering diende vorig jaar als laatste land haar coronaherstelplan, met de beoogde investeringen en hervormingen in Brussel in. Het werd in oktober definitief goedgekeurd. Maar de 4,7 miljard euro aan subsidies, die in delen zullen worden uitgekeerd, zijn nog niet aangevraagd. Dat zal later dit jaar gebeuren en in 2024, 2025 en 2026.

Daarnaast wordt er nog een extra energiehoofdstuk aan het Nederlandse herstelplan toegevoegd en naar Brussel gestuurd, naar verwachting voor de zomer. Daardoor komt 735 miljoen euro aan subsidies beschikbaar voor projecten waarmee Nederland sneller kan omschakelen naar hernieuwbare energie. Dat is volgens Brussel hard nodig omdat ons land nog te veel leunt op olie en gas.

Brussel schortte haar strenge begrotingsregels en gedetailleerde zogeheten landspecifieke aanbevelingen kort na de Covid-19-uitbraak begin 2020 op. Er werd een coronaherstelfonds opgericht om de economie op de rails te houden. Landen moesten plannen indienen voor investeringen in verdere vergroening en digitalisering van de economie en hervormingen. Vanaf volgend jaar worden die herstelplannen leidraad voor het Europese begrotingsbeleid. Lidstaten krijgen dan ook meer te zeggen over hoe ze hun staatsschuld willen terugdringen. De 3- en 60-procentregels op zich blijven bestaan.

Nederland voldoet aan die eisen, maar er zijn wel economische 'onevenwichtigheden', zegt de commissie. Ze herhaalt dat de schulden van de huishoudens veel te hoog zijn en de hypotheekrenteaftrek verder omlaag moet. Op de arbeidsmarkt moeten meer vaste contracten komen en Nederlanders moeten minder in deeltijd werken.