Experts: grote gevolgen als Rusland de gaskraan dicht zou draaien

De gevolgen zullen in Europa en in Nederland groot zijn als Rusland de gaskraan zou dichtdraaien. Dat is een extreem scenario waar Europese landen zich zorgen om maken, meldde persbureau Bloomberg eerder. Het zou tot gevolg kunnen hebben dat de gasprijzen enorm stijgen, dat industrieën moeten worden stilgezet en ook kan de stroom regelmatig uitvallen, zeggen experts.

Rusland zou wraak kunnen nemen wanneer het land wordt gestraft met zware sancties na een inval in Oekraïne. De Verenigde Staten en Europa hebben gesproken over financiële, technologische en militaire strafmaatregelen.

Volgens het Amerikaanse energiebureau Energy Information Administration (EIA) kwam in 2017 zo'n 35 procent van het in Europa gebruikte gas uit Rusland. "En sindsdien is de afhankelijkheid toegenomen", zegt gasexpert René Peters van onderzoeksbureau TNO. Nederland was door het Groningenveld jarenlang zelfvoorzienend en een exporteur van gas.

Dat is nu anders en daardoor is Nederland ook afhankelijk van Russisch gas. Peters schat voor zo'n 20 procent en dat komt overeen met inschattingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voor de jaren 2018 en 2019. Nederland heeft als voordeel dat het goed verbonden is met veel toeleveranciers van gas. Ook kan er met tankers vloeibaar gas worden geleverd in Rotterdam. "Onze industrie is gevoelig voor de olie- en gasprijs", zegt Peters. Hij wijst erop dat veel bedrijven hier ooit zijn gevestigd omdat energie en gas in Nederland lang goedkoop is geweest. "Denk aan de glas- en tuinbouw, de productie van kunstmest en DSM", zegt hij.

Volgens gasexpert Jilles van den Beukel van onafhankelijk kennisinstituut The Hague Center for Strategic Studies (HCSS) maakt het niet zoveel uit hoeveel Russisch gas Nederland precies verbruikt. "We hebben in het noordwesten van Europa één gasmarkt", zegt hij. "Europa is zo afhankelijk van Russisch gas dat de gevolgen richting ontwrichting van de samenleving zouden gaan als de kraan voor langere tijd helemaal wordt dichtgedraaid." Een korte afsluiting kan worden opgevangen met voorraden, maar vanaf een paar weken lukt dat niet meer.

Van den Beukel denkt dat burgers dan in eerste instantie zal worden gevraagd minder gas te gebruiken en dat vervolgens industrieën worden uitgeschakeld. De elektriciteitsvoorziening komt ook in gevaar doordat veel stroom wordt opgewekt met gas.

De gasexperts zijn het erover eens dat een scenario waarin Rusland de gaskraan dichtdraait zeer onwaarschijnlijk is. Het land is erg afhankelijk van de export van aardgas en olie. "Rusland heeft zich altijd aan langetermijncontracten gehouden", aldus Peters.