Experts: nog veel obstakels bij hergebruik kleding en materialen

Met het hergebruiken van bijvoorbeeld kleding, bouwmaterialen, consumentenproducten zoals koffiezetapparaten en kunststofverpakkingen kunnen veel afvalstromen aanzienlijk verminderd worden. Maar er zijn nog diverse obstakels die meer recycling in de weg staan, zeggen experts in aanloop naar de zevende Week van de Circulaire Economie.

Tussen 7 en 12 februari richten bedrijven, ondernemers, overheids- en onderwijsinstellingen zich een week lang op het hergebruik van grondstoffen. Volgens Jan Heijns, projectleider van de Week, is de weg naar hergebruik lastig. "Tot nu toe was het systeem lineair: je koopt iets en als je het gebruikt hebt, gooi je het weg. Dat veranderen is lastig en zijn veel mensen voor nodig."

Bedrijven noemen kosten en regelgeving als belangrijke hindernissen, aldus recent onderzoek van de initiatiefnemer van de week, het Versnellingshuis Nederland Circulair. Het is vooralsnog goedkoper een nieuw product te produceren dan te hergebruiken, zegt Heijns. Ook worden de kosten van schade aan het milieu vaak nog niet doorberekend aan consumenten en producenten. "Dat gebeurt eigenlijk alleen in de energiesector, met bijvoorbeeld de CO2-taks."

Nederland wil in 2050 een volledig circulaire economie. Daarvoor concentreert de overheid zich op consumentenartikelen, bouw, plastic, de maakindustrie, biomassa en landbouw, zegt oud-milieuminister Jacqueline Cramer, tegenwoordig onder meer hoogleraar duurzaam innoveren aan de Universiteit Utrecht. Nederland is al sinds eind jaren 70 bezig met circulariteit en loopt daarin voor op andere landen, zegt ze. "De kennis is er, het gaat om maatwerk. De regelgeving focust zich op recyclen, ook omdat dat Europees is bepaald. Er zijn wel andere initiatieven voor hergebruik en minder gebruik van grondstoffen, maar de overheid moet nu sturen en ketens moeten aangeven wat werkt."

Voor de kledingindustrie, die volgens duurzaamheidsexpert Marieke Eyskoot zo'n 150 miljard kledingstukken per jaar produceert, is hergebruik van stoffen lastig. Dat komt onder meer doordat veel kleding bestaat uit gemengde materialen. "Scheiden is dan niet makkelijk en vrij kostbaar." Volgens Eyskoot moet zowel de consument als producent af van gedrag als "zoveel mogelijk voor zo weinig mogelijk, zo snel mogelijk".

Veel van de 300 miljoen kilo jaarlijks afgedankte kleding in Nederland verdwijnt ongesorteerd in de verbrandingsoven, legt Jan Mahy uit, die als lector Sustainable & Functional Textiles verbonden is aan de Twentse Hogeschool Saxion. "Mede daardoor blijft de kledingindustrie sterk afhankelijk van natuurlijke vezels uit katoenplantages en synthetische vezels uit fossiele brandstoffen, in plaats van vezels te hergebruiken."