FNV-voorzitter: bond heeft aan relevantie ingeboet

Vakbond FNV heeft volgens huidige voorzitter Tuur Elzinga "geen fundamenteel alternatief" geboden voor de wijze waarop de samenleving de afgelopen jaren werd vormgegeven. Dan gaat het onder meer om de flexibilisering van de arbeidsmarkt, maar ook andere maatschappelijke problemen die zijn ontstaan en waar de bond volgens hem onvoldoende tegenwicht tegen bood. Volgens Elzinga heeft de bond "inderdaad aan kracht en aan relevantie ingeboet".

Dat zei Elzinga in de tweejaarlijkse Banninglezing. Volgens Elzinga fungeerde de bond als een "soort sociale ANWB" en werden "scherpe randjes niet zelden weggepoetst" als "werd ingeschat dat collectieve acties tegen ongewenste ontwikkelingen niet haalbaar waren".

Elzinga haalde als voorbeelden waar het mis is gegaan onder meer de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen aan. "Veel burgers, werknemers, voelen zich na veertig jaar ‘uitverkoop’ door hun overheid verkocht, verweesd, verraden, vertrapt en verscheurd", zei Elzinga. De lezing, die Elzinga uitsprak in debatcentrum de Rode Hoed, is vernoemd naar predikant Willem Banning (1888-1971), een van de oprichters van de PvdA.

Volgens de vakbondsman heeft Nederland een "nieuw sociaal contract" tussen burger en overheid nodig om het vertrouwen in politiek, rechtsstaat en samenleving te herstellen. De overheid moet mensen horen, zien en serieus nemen. Ook moet de overheid een omgeving stimuleren waarin mensen meetellen en zeggenschap hebben over hun leven en werk. Dat is volgens hem een begin voor het oplossen van veel maatschappelijke vraagstukken waar Nederland momenteel mee zit.

Voor het sociale contract moet ook een nieuwe definitie van het begrip vrijheid komen. "Het marktfundamentalisme heeft niet alleen de publieke sector en de georganiseerde solidariteit uitgehold - en daarmee de zekerheid van mensen. Het heeft ook ongelijkheid vergroot en de vrijheid van mensen beknot. Als de overheid nieuw vertrouwen zoekt, is herstel van deze vrijheid essentieel", zei de vakbondsvoorman.

Sinds 2018 wordt de lezing om de twee jaar gegeven op de geboortedag van Banning. Voormalig PvdA-leider Lodewijk Asscher (2018) en Urgenda-directeur Marjan Minnesma (2020) gingen Elzinga voor.