Geen financiële compensatie voor uitbaters kolencentrales

Het Rijk hoeft geen financiële compensatie te geven aan eigenaren van kolencentrales die vanwege nieuwe regels hun installaties eerder moeten sluiten. Dat is het oordeel van de rechtbank in Den Haag in een zaak die was aangespannen door de eigenaren van de Eemshavencentrale, de MPP3-centrale op de Maasvlakte en de Amercentrale. Uitbaters Uniper en RWE eisten respectievelijk 1 en 1,4 miljard euro van de Staat.

Volgens een nieuwe wet mogen kolencentrales uiterlijk vanaf 2030 geen kolen meer gebruiken als brandstof om elektriciteit op te wekken. De wet heeft als doel om de CO2-uitstoot van elektriciteitscentrales terug te dringen. Volgens de eigenaren van de centrales zouden zij gecompenseerd moeten worden vanwege dit besluit. Vooral omdat de wet indruist tegen het eigendomsrecht. De rechtbank wees die vorderingen echter af.

De nieuwe wet maakt weliswaar inbreuk op het eigendomsrecht, maar er is volgens de rechter geen sprake van onrechtmatigheid. Vooral ook omdat de maatregelen die bedoeld zijn om de uitstoot te beperken volgens de uitspraak proportioneel zijn. Ook hadden de uitbaters van de centrales een verbod kunnen zien aankomen.

Wat ook meespeelt, is dat er sprake is van een overgangsperiode na de inwerkingtreding van de wet. Daarmee kunnen energiebedrijven nog wat geld verdienen om daarmee de schade te beperken. Ook kan die tijd gebruikt worden om andere gebruiksmogelijkheden te onderzoeken, zo klinkt het.

RWE laat in een reactie weten teleurgesteld te zijn in de uitspraak. "Wij geloven dat inmenging in ons eigendom zonder compensatie niet acceptabel is. We blijven de uitspraak bestuderen en zullen overwegen of we in beroep gaan", aldus het bedrijf. Ook Uniper is ontstemd. "Wanneer een bedrijf langetermijninvesteringen doet, mogen de regels niet onderweg worden veranderd", aldus een woordvoerder van Uniper. "We moeten hiermee rekening houden bij toekomstige investeringen."

Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen noemt de uitspraak "een belangrijke overwinning voor het klimaat en de afbouw van fossiele brandstoffen". De energiebedrijven moeten daarmee nu zelf opdraaien voor hun genomen investeringsbeslissingen. "Dat komt een eerlijke energietransitie ten goede", aldus Bart-Jaap Verbeek, onderzoeker bij SOMO.

Ook Greenpeace en Milieudefensie zijn blij dat de rechter de miljardenclaims ongegrond verklaarde en stellen dat de uitspraak ook een waarschuwing betekent voor andere bedrijven. Het is volgens Greenpeace "meer dan logisch" dat de belastingbetaler niet gaat betalen aan grote vervuilers. "Alle seinen voor nieuwe kolencentrales stonden al lang op rood. Dat deze bedrijven toch voor nieuwe kolencentrales gingen is gewoon een verkeerde en onverantwoordelijke investering."