'Grondstoffentekort kan overgang naar waterstof belemmeren'

Bij de productie van waterstof kunnen op termijn tekorten aan grondstoffen een belemmering vormen als niet op tijd wordt ingegrepen. Onderzoeksbureau TNO schetste woensdag in een perspresentatie de problemen voor de energietransitie en de overgang naar waterstof in de komende 10 tot 20 jaar. Een oplossing voor het probleem is onder meer om het gebruik van kritieke grondstoffen te verminderen.

Grootste probleem nu nog lijkt het schaarse iridium, een zogenoemd overgangsmetaal dat nodig is bij de vervaardiging van waterstof in zogeheten electrolyzers. Bij de overgang naar waterstof zou meer van iridium nodig zijn dan momenteel wereldwijd wordt gewonnen. Daarbij wordt iridium ook elders gebruikt zoals in elektrische apparaten en in de chemie.

Bij TNO lopen proeven met waterstoftechnologie waarbij minder gebruik wordt gemaakt van het overgangsmetaal, maar de moeilijkheid zit hem volgens de onderzoekers in het opschalen naar een niveau zodat het ook voor de industrie interessant wordt. Er zijn ook al waterstoftoepassingen die geen gebruik maken van kritische materialen. Maar de effectiviteit van deze techniek is minder. Verder zijn deze oplossingen er alleen nog op kleine schaal.

Het gebrek aan aan materialen kan naast het terugbrengen van gebruik ook op een andere manier worden aangepakt. Dan gaat het ook om het verbeteren van de efficiëntie van de technologie waarbij electrolyzers ook een langere levensduur hebben. Verder gaat het ook om het hergebruik van materialen.

Volgens TNO moeten deze materiaalvraagstukken op de agenda van beleidsmakers en relevante maatschappelijke organisaties komen te staan. Verder moet er een systeem komen waarmee leveringszekerheid wordt afgesproken. De overheid zou daarbij als centrale inkoper moeten dienen.

In de industrie wordt het grondstofproblemen ook steeds duidelijker. In Europa is dat ook zeker nodig omdat de technologie waar Europa in voorop loopt doorgaans meer iridium nodig heeft dan de technologie waar Chinezen in uitblinken.

Overigens zijn grondstoffen niet de enige beperkende factor. Ook in de toelevering van bijvoorbeeld membranen die ook in de electrolyzers nodig zijn, is momenteel schaarste. Maar hier wordt volgens TNO hard aan gewerkt. Een ander probleem is dat veel informatie over waterstof commercieel gevoelig ligt. Daarmee is het moeilijk te voorspellen hoeveel kritische materialen verschillende producenten gebruiken en of ze bereid zijn deze informatie te delen.