Invloed aandeelhouders op klimaatbeleid nv's nagenoeg nihil

De invloed van aandeelhouders op de duurzame koers van Nederlandse bedrijven is nagenoeg nihil. Het Nederlandse recht bepaalt namelijk dat voor het agenderen van stempunten op de aandeelhoudersvergadering, zoals bijvoorbeeld een klimaatresolutie, instemming van het bestuur nodig is. Zeggen zij nee, dan heb je als aandeelhouder geen poot om op te staan.

De activistische aandeelhouder Follow This lukt het al wel jaren om een klimaatresolutie als stempunt op de agenda van Shell te krijgen. Dat lukt alleen omdat Shell naast een Nederlandse vennootschap ook een Brits bedrijf is. Volgens de Britse regels kun je met de steun van zeker honderd kleinere aandeelhouders wel invloed hebben op de agenda en stempunten. Maar zoiets krijg je naar verwachting niet voor elkaar bij een bedrijf als AkzoNobel of IMCD.

Beleggersvereniging VEB is verbaasd dat het Milieudefensie lukte om Shell via de rechter te dwingen meer te doen tegen klimaatverandering. De resolutie van Follow This die dit ook beoogde, haalde krap een derde van de stemmen. Dat is veel maar lang niet genoeg om dit op deze manier voor elkaar te krijgen.

De VEB erkent dat het in Nederland nog wel mogelijk is discussiepunten op de agenda te krijgen. Maar meebeslissen over beleid is schier onmogelijk. "Nederland is voor aandeelhouders geen vriendelijk land", aldus de VEB. Maar de zaak-Shell toont aan dat het bestuur van ondernemingen wel kan worden overruled. Maar dat gebeurt op gebieden die buiten de 'scope' van aandeelhouders liggen.

Ook Eumedion, belangenbehartiger van institutionele beleggers, erkent de geringe invloed op beleid en strategie van ondernemingen. Sterker het agenderingsrecht, dat sinds 2004 geldt, werd eerder al eens aangescherpt. Belangrijk daarbij was de kwestie rond het opbreken van ABN AMRO in 2007. Activistische investeerder TCI wist met 1 procent van de aandelen in handen aandeelhouders zo ver te krijgen om in te stemmen met de splitsing. Achteraf had de kwestie niet op de agenda te hoeven worden gezet, omdat het om een strategische kwestie ging.

Volgens de Hoge Raad veranderde er namelijk niets aan de aard en het karakter van de bank. Alleen zaken die dat wel doen moeten ter stemming voorgelegd worden aan aandeelhouders. De Hoge Raad oordeelde in de jaren daarna in nog een aantal zaken tegen de eisen van aandeelhouders. Onder andere in de poging van baggeraar Boskalis dat bodemonderzoeker Fugro wilde overnemen. Fugro was daarbij niet verplicht om het beëindigen van een omstreden beschermingsconstructie ter stemming voor te leggen aan de aandeelhouders, zoals Boskalis wilde.

De voor bedrijven gunstige regels zijn voor buitenlandse ondernemingen ook een reden om statutair in Nederland gevestigd te zijn, al dan niet met alleen een brievenbus. Zo is het Amerikaanse chemieconcern LyondellBasell juridisch een Rotterdams bedrijf. Verschillende aandeelhouders wilden een klimaatresolutie als stempunt op de aandeelhoudersvergadering van vrijdag zetten. Vanwege de Nederlandse regels zijn ze niet verder gekomen dan een discussiepunt, waarmee aandeelhouders ook hier geen signaal af kunnen geven.