Kleine Nederlandse bedrijven omzeilen mogelijk sancties Rusland

DEN HAAG (ANP) - Kleine Nederlandse bedrijven hebben mogelijk de handelssancties tegen Rusland omzeild door meer te exporteren naar landen die nog wel handel drijven met Rusland. Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Rijksuniversiteit Groningen is er een sterke toename te zien van de Nederlandse export naar landen met een "verhoogd risico op sanctieomzeiling". Het gaat dan om Armenië, Kazachstan, Kirgizië, Mongolië, Servië, Turkije en Turkmenistan.

De EU legde in 2022 strikte sancties tegen Rusland op in verband met de oorlog in Oekraïne, waardoor de Nederlandse goederenexport naar dat land sterk daalde. Vergeleken met de periode 2018-2021 daalde de exportwaarde van gesanctioneerde goederen naar Rusland in 2023 met 86 procent. Daarnaast viel ook een kwart van de export van niet-gesanctioneerde goederen weg. Een deel van de goederen zou via derde landen, die wel naar Rusland zijn blijven exporteren, echter alsnog in Rusland terecht kunnen komen.

Volgens de onderzoekers zijn er "opvallend veel jonge, kleine bedrijven" die voor 2022 gesanctioneerde producten nog niet exporteerden naar Armenië, Kazachstan, Kirgizië, Mongolië, Servië, Turkije en Turkmenistan begonnen met het uitvoeren naar die landen. Die bedrijven treden volgens de onderzoekers vaak als tussenhandelaar op voor de export van goederen die zij niet zelf produceren. Op de EU-sanctielijst staan bijvoorbeeld elektronica, industriële machines, chips en andere technologie.

De export uit die landen naar Rusland is gegroeid, wat erop kan wijzen dat gesanctioneerde goederen vanuit Nederland via deze landen alsnog Rusland bereiken. Zo groeide bijvoorbeeld de Turkse export van machines naar Rusland het sterkst. In 2022 en 2023 waren bulldozers, shovels, graafmachines en dergelijke de meest geëxporteerde machines (qua waarde) vanuit Turkije naar Rusland.