Klimaatplannen dreigen te stranden door techneutentekort

Een tekort aan hoopgeleide technici dreigt een belangrijk obstakel te worden voor het behalen van de klimaatdoelen. Op dit moment hebben werkgevers in Nederland al de grootste moeite ingenieurs te vinden. Aangezien er meer windparken, energiezuinige installaties, laadpalen en zonnepanelen bij moeten komen om de CO2-uitstoot omlaag te krijgen, stijgt de behoefte aan technici de komende vijf jaar alleen maar verder.

De waarschuwing komt van de onderzoeksbureaus Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Researchcentrum voor Opleiding en de Arbeidsmarkt (ROA), die samen een nieuw model ontwikkelden om na te gaan waar de grootste knelpunten liggen bij het klimaatbeleid. Naast hoogopgeleide technici dreigen ook tekorten aan vaklieden de klimaatprojecten te vertragen.

"Er is veel behoefte aan machinemonteurs, metaalbewerkers, constructiewerkers en ingenieurs. Vooral voor de ingenieurs is er een probleem. De verwachte behoefte aan deze arbeidskrachten is nu al veel groter dan het aanbod, blijkt uit onze analyse. Er is dus actie nodig om te zorgen dat het tekort aan kundig personeel geen belemmering vormt voor het behalen van het klimaatdoel van 2030", legt PBL-onderzoeker Anet Weterings uit.

In bepaalde regio's worden de tekorten aan technici en ambachtslieden met een vakopleiding nijpender dan elders. Dit zal de komende jaren het geval zijn in Zeeland, Limburg en Drenthe. Hier nemen de investeringen in klimaatvriendelijke projecten het hardst toe, terwijl er maar een beperkte groep mensen met deze opleidingen is. Het is voor werkgevers in die provincies moeilijk om in andere regio's personeel te werven, omdat maar weinig mensen in Nederland ver willen reizen voor hun werk.

Onderzoekers waarschuwen ook dat door de gigantische investeringen die nodig zijn voor de klimaatdoelen minder geld gaat naar andere sectoren dan de technische. Dat zou ertoe kunnen leiden dat er minder vraag is naar dienstverlenend personeel in bijvoorbeeld de horeca of bij schoonheids- en haarsalons.

Het PBL en het ROA benadrukken dat ze bij hun onderzoek berekeningen hebben gemaakt op basis van klimaatafspraken uit 2019. Inmiddels heeft het kabinet Rutte-IV de klimaatdoelen aangescherpt, waardoor de uitstoot van broeikasgassen in 2030 zeker 55 procent lager moet zijn dan in 1990. Dat vergroot de spanning op de arbeidsmarkt waarschijnlijk alleen maar meer, schrijven de onderzoeksinstellingen.