Klokkenluider: Belastingdienst zette zich in om Uber te helpen

De Belastingdienst heeft zich actief ingezet om taxiapp Uber te helpen. Zo kreeg het Amerikaanse bedrijf van de fiscus precies te horen wat er met andere landen werd besproken, en wat standpunten van landen als Frankrijk en België waren. Ook hoefde Uber in Nederland nauwelijks belasting te betalen. Dat zei klokkenluider Mark MacGann dinsdag tegen de commissie Financiën van de Tweede Kamer.

MacGann werkte als lobbyist voor Uber. Hij is de bron van de Uber Files, een pakket van meer dan 100.000 interne documenten die vorig jaar via onderzoeksjournalisten naar buiten kwamen. Uit die documenten bleek ook al dat Uber een "innige band" had met de Belastingdienst.

Het internationale hoofdkantoor van Uber staat in Amsterdam. Dankzij afspraken met de Belastingdienst mocht Uber over 1 procent van de inkomsten buiten de Verenigde Staten 25 procent belasting in Nederland betalen, stelde MacGann. Commissievoorzitter Pieter Omtzigt omschreef de deal: "Als je 1000 euro verdient, hoef je maar 10 euro op te geven, en daarover draag je 2,50 euro af."

De rest ging via de Kaaimaneilanden en de Bahama's rechtstreeks naar de aandeelhouders. MacGann: "Onze toegang was buitengewoon gunstig voor ons. Nederlandse bedrijven hadden die contacten niet. Dat was oneerlijk." Hij zegt dat de mensen van Uber bij wijze van spreken "dronken en high" waren van de invloed die ze in Nederland hadden. "De rode loper voor ons was roder en langer dan voor de koninklijke familie."

MacGann zei ook dat oud-eurocommissaris Neelie Kroes Uber hielp om in contact te komen met premier Mark Rutte en met ministers. "Als je te maken hebt met handhaving, met invallen 's ochtends, met arrestaties en met lastiggevallen chauffeurs, is het geweldig om zo'n bevoorrechte ingang te hebben." Met de toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport, en het Openbaar Ministerie had Uber geen contact, benadrukte MacGann.

Volgens de Ierse klokkenluider "hield de regering zich blind voor de schade die Uber in andere landen aanrichtte. De Nederlandse staat handelde als een verdediger van Uber." Hij noemt de Belastingdienst een "gewillige vriend en bondgenoot" en zegt dat Uber en de fiscus "een nauwe, handige en knusse band op een dagelijkse basis" met elkaar hadden. Zo vertelde de fiscus aan België en Frankrijk dat Uber vanuit Nederland opereerde, en dat de afdelingen in Frankrijk en België hooguit marketingafdelingen waren. "De feiten tonen dat dit niet waar was", zegt MacGann daarover, "alle activiteiten in West-Europa, het Midden-Oosten en Afrika werden geleid vanuit Parijs. Alle activiteiten in het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië werden geleid vanuit Londen."

Ook wist Uber volgens MacGann dankzij de Belastingdienst dat de toezichthouders in landen als België, Frankrijk, Denemarken en Zweden op zoek waren naar persoonlijke gegevens van chauffeurs, zoals namen, adressen en rijbewijzen. Zo konden ze belasting heffen. De landen hadden dat tegen de Nederlandse overheid gezegd, en de fiscus zou dat rechtstreeks hebben doorgespeeld aan Uber. Het bedrijf wilde zulke informatie niet geven, omdat chauffeurs dan misschien niet meer voor het platform zouden willen rijden. "Het hielp ons misschien niet om handhaving te voorkomen, maar in elk geval om die te vertragen."

De Belastingdienst heeft zelf onderzoek gedaan naar zijn eigen handelen en dit onderzoek extern laten keuren door drie hoogleraren. De conclusie was dat Uber niet is bevoordeeld door de fiscus. Een woordvoerder van de Belastingdienst verwijst in een reactie op MacGanns uitspraken naar dat rapport, dat voor een groot deel vertrouwelijk is. Inhoudelijk mag de fiscus niets delen over contacten met bedrijven of personen vanwege de wettelijke geheimhoudingsplicht. MacGann noemde de conclusie van het rapport "verrassend" en zegt dat de onderzoekers geen enkel contact met hem hebben gehad.