Knot: afkoeling economie hard nodig om inflatie omlaag te krijgen

De afkoeling van de economie die zich aftekende in het derde kwartaal van dit jaar, is "absoluut nodig" om de sterke prijsstijgingen van de afgelopen maanden onder controle te krijgen. Dat zegt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) in een gesprek met de Tweede Kamer.

Het CBS meldde vorige week dat de economie in het derde kwartaal licht is gekrompen. Nog een kwartaal van achteruitgang en Nederland is volgens de gangbare definitie in een recessie beland. Veel economen gaan er evenwel van uit dat die niet al te diep en van korte duur zal zijn. Ook volgens Knot is er nog altijd sprake van oververhitting, waarbij de vraag naar goederen en diensten groter is dan het aanbod.

Knot noemt het "verre van zeker dat een milde recessie alleen voldoende zal zijn om de hoge inflatie te beteugelen". Hij wijst erop dat niet meer alleen voedsel en energie in rap tempo duurder worden, met name onder invloed van de oorlog in Oekraïne, maar dat ook de prijzen van industriële goederen en diensten inmiddels sterk stijgen. "En dat is echt zorgwekkend."

De hoge overheidsuitgaven aan onder meer energiesteun voor burgers en bedrijven helpen daarbij niet, sterke loonstijgingen om de gestegen kosten voor levensonderhoud op de vangen al evenmin. Knot waarschuwt dat "elke factor die de vraag nog eens verder gaat aanjagen, vooral tot meer inflatie leidt".

De ECB heeft met een reeks renteverhogingen geprobeerd de inflatie te beteugelen. Het belangrijkste rentetarief is sinds afgelopen zomer in drie reuzenstappen van 0 naar 2 procent gegaan. En daar zal het volgens Knot niet eindigen. "Ook de komende maanden zullen we het beleid verder moeten gaan verkrappen de rente verder moeten gaan verhogen."

Knot wijst er in dat verband op dat in de markt nu verwacht wordt dat de beleidsrente zal pieken op 3 procent in de eerste helft van 2023. Kenners denken dat mogelijk later dat jaar alweer een daling te zien zal zijn, maar "dat moet ik nog zien", zegt Knot.

Bij de sterk oplopende rentes zijn de relatief hoge schulden van Nederlandse huishoudens, met name woninghypotheken, "een kwetsbaarheid", waarschuwt Knot nog maar eens. De uitgangspositie is wel beter dan toen in 2008 de kredietcrisis losbarstte. Dat komt mede doordat de regels voor de maximale hypotheek ten opzichte van de woningwaarde sindsdien flink zijn aangescherpt.

Ook voor de overheidsfinanciën, die door de hoge uitgaven tijdens de coronapandemie flink uit het lood zijn geslagen, heeft de stijgende rente gevolgen. Minister Sigrid Kaag (Financiën) voorspelde eerder deze week dat de rentelasten met miljarden euro's per jaar gaan oplopen. "Het is van belang dat de begrotingsdiscipline terugkeert", zegt Knot daarover.