Miljarden die EU in kolenmijnstreken steekt brengen weinig op

De miljarden euro's die de Europese Unie steekt in regio's met kolenmijnen halen tot dusver weinig uit. Dat concludeert de Europese Rekenkamer. De overgang naar duurzame energie gaat er nauwelijks soepeler door en er komen ook amper banen bij voor werkloze mijnwerkers. Dat is een belangrijke waarschuwing nu er voor de komende jaren nog veel meer geld voor de mijnstreken klaarligt, stelt de financiële waakhond van de EU.

Mijnstreken in bijvoorbeeld Polen en Duitsland kregen de afgelopen jaren miljarden uit Brussel om het afscheid van de klimaatonvriendelijke en vervuilende steen- en bruinkool te vergemakkelijken. Maar de doelen werden niet of nauwelijks bereikt, maakt de rekenkamer op uit onderzoek naar ongeveer 12,5 miljard euro die tussen 2014 en 2020 is uitgegeven. De regeringen van de betreffende EU-landen gebruikten het geld geregeld voor andere zaken in de onderzochte regio's.

De kolenwinning in de mijnstreken is weliswaar teruggelopen, maar doordat de EU bijvoorbeeld meer importeert is het klimaat er nog weinig mee opgeschoten, stelt de rekenkamer. Er zijn ook niet noemenswaardig veel windmolens, zonneparken of andere leveranciers van duurzame energie bijgebouwd. Het EU-geld dat in energiebesparing is gestoken had eveneens hooguit een bescheiden resultaat.

Door de Brusselse miljarden zijn ook maar weinig mijnwerkers rechtstreeks aan een nieuwe baan geholpen. Of de omscholing die de EU heeft gesubsidieerd wat heeft uitgehaald, is onduidelijk. Ontslagen mijnwerkers hadden het geluk dat er de afgelopen jaren veel vacatures waren en konden volgens de rekenkamer mogelijk dus op eigen kracht werk vinden.

De EU loopt het gevaar de komende jaren miljarden te besteden die hun doel voorbijschieten, concludeert de rekenkamer. Tot 2027 ligt nog eens 19,3 miljard euro klaar om regio's en sectoren te helpen die het zwaarst worden getroffen door het verminderen en uiteindelijk per saldo uitbannen van broeikasgassen. Maar de Europese Commissie heeft niet gekeken of eerdere bestedingen wat hebben opgeleverd en wat in de gedupeerde streken nog nodig is. Doordat het geld ook nog eens snel moet worden uitgegeven, kan het zomaar voor onbedoelde zaken worden gebruikt, waarschuwt de rekenkamer.