Miljoenenboete voor tabaksfabrikanten voor gesjoemel met prijzen

Vier sigarettenfabrikanten krijgen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een boete van meer dan 82 miljoen euro. Ze hebben de concurrentie vervalst door informatie over toekomstige prijzen van pakjes sigaretten uit te wisselen. Dat gebeurde onder andere via groothandels en is verboden, aldus de toezichthouder.

De vier bedrijven maken veel verschillende merken sigaretten, zoals Marlboro, Lucky Strike, Gauloises en Camel. British American Tobacco (BAT) krijgt de hoogste boete, van ruim 31 miljoen euro. Philip Morris Nederland volgt met meer dan 27,5 miljoen euro. Ook JT International Company Netherlands en Van Nelle Tabak Nederland krijgen een boete, van respectievelijk ruim 13 miljoen euro en meer dan 10 miljoen euro.

De concurrentievervalsing vond plaats tussen juli 2008 en juli 2011. "Het was vaste praktijk dat sigarettenfabrikanten informatie van groothandels ontvingen over de consumentenprijzen van pakjes sigaretten van concurrenten vóórdat die prijzen van kracht werden. Daarmee konden die fabrikanten hun eigen prijzen van tevoren afstemmen op die van concurrenten", aldus bestuursvoorzitter Martijn Snoep van de ACM. "De fabrikanten wisten dat de uitwisseling van dit soort informatie op gespannen voet staat met de mededingingsregels", zo voegt hij toe.

Alle vier de sigarettenfabrikanten hebben bezwaar ingesteld tegen het besluit, laat de waakhond weten. Ook hebben drie fabrikanten zich verzet tegen publicatie van het boetebesluit zelf, maar dit heeft de voorzieningsrechter in Rotterdam afgewezen.

Het boetebesluit van de ACM laat zien hoe de sigarettenfabrikanten onderling samenspanden. Partijen kregen inzicht in elkaars prijsgedrag via hun afnemers, vooral groothandels en detailhandelsketens. Wat de zaak ook bijzonder maakt, is de uitzonderlijke positie van sigarettenfabrikanten in het bepalen van de prijzen. Elke sigarettenfabrikant bepaalt namelijk zelf de prijs van een pakje en vermeld deze op het pakje. Dat is anders dan bij vrijwel alle andere consumentenproducten, waarbij de winkelier de prijs bepaalt.

Bij sigaretten sturen alle fabrikanten enkele weken voordat de prijzen in de winkel worden aangepast, hun nieuwe prijslijst aan groothandels en andere afnemers. Die kunnen daarmee hun verkoopsystemen alvast aanpassen. Maar sommige afnemers stuurden die prijslijsten ook direct door aan concurrerende fabrikanten vóórdat de nieuwe consumentenprijzen van kracht werden. De ACM kreeg inzicht in e-mails tussen medewerkers van groothandels en tabaksproducenten.

Ook werd er gewerkt met bepaalde strategieën. Zo werden er proefballonnen met informatie naar de groothandels gestuurd om te kijken wat de reactie van concurrenten zou zijn. "Fabrikanten wisten namelijk dat hun eigen prijsinformatie door groothandels zou worden doorgespeeld aan concurrenten", aldus de ACM. Het resultaat was dat sigarettenfabrikanten regelmatig hun prijzen aanpasten op basis van informatie over toekomstige prijzen van concurrerende sigarettenmerken die zij via groothandels ontvingen.