Minder belastingontwijking door regels, doorstroom blijft groot

Nieuwe regels van onder meer het vorige kabinet, hebben ervoor gezorgd dat er veel minder geld door Nederland stroomt dat in belastingparadijzen terechtkomt. Sinds 2019 is ook de doorstroom naar landen met normale belastingtarieven afgenomen, hoewel die stroom groot blijft en vorig jaar weer wat groeide.

In 2019 is over zo'n 38,5 miljard euro dat door Nederland stroomde nauwelijks belasting betaald. Dit bedrag nam behoorlijk af, naar 6 miljard euro in 2021. Bovendien komen er nog nieuwe maatregelen aan, zoals een bronbelasting op dividenden, benadrukt staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit). De bewindsman spreekt van een "enorme daling". Bovendien een belangrijk effect van wetgeving, want Nederland stond lang bekend als doorsluisland waardoor veel belasting werd ontweken.

"We hebben altijd in het defensief gezeten", zegt Van Rij. Zeker in de Europese Unie werd Nederland hier vaak op aangesproken, en had de "schijn en de werkelijkheid tegen". Volgens de staatssecretaris kan Nederland nu "echt wel met opgeheven hoofd laten zien wat we de afgelopen tien jaar hebben gedaan." Dat betekent niet dat Nederland "als een dominee met het vingertje zal wijzen" naar andere landen.

Het grootste deel van het geld dat door Nederland stroomt, komt niet bij belastingparadijzen terecht. In totaal stroomde er in 2019 zo'n 251 miljard euro door Nederland. Dat nam in 2020 wel flink af (naar 183 miljard euro), maar steeg in 2021 weer een beetje naar 194 miljard.

"Wij zijn nog steeds een land waar best veel geld doorheen gaat", geeft Van Rij toe. "Maar als dat gewoon geld is dat hier geïnvesteerd wordt en weer doorstroomt, of uit het buitenland komt en elders wordt geherinvesteerd, dan is daar niets mis mee." Maar niet elk bedrijf met hoge inkomende en uitgaande stromen is ook een bedrijf met economische activiteiten. Er zijn nog te veel brievenbusfirma's, geeft Van Rij toe. Zij fungeren alleen als kantoortje om geld doorheen te laten stromen.

Een commissie onder leiding van de bekende topambtenaar Bernard ter Haar oordeelde eind vorig jaar dat het grote aantal brievenbusfirma's nadelig is en de reputatie van Nederland schaadt. Volgens Van Rij moet het kabinet vooral naar "niet-fiscale maatregelen" kijken in de strijd tegen brievenbusfirma's, zoals meer transparantie en strenger toezicht. Ook wil hij samenwerken met andere landen "om misbruik tegen te gaan".