Moeilijke opgave: Nederland moet veel schepen weer zelf bouwen

Het kabinet moet ingrijpen om te voorkomen dat de scheepsbouwsector in Nederland verdwijnt. Gezant 'sectoragenda maritieme maakindustrie' Marja van Bijsterveldt wil dat Nederland weer een land van scheepsbouwers wordt, en denkt dat veel meer typen schepen weer op Nederlandse bodem kunnen worden ontworpen, gebouwd en onderhouden. Daar is nadrukkelijk wel regie door en steun van de overheid voor nodig, want doordat de overheid de afgelopen decennia scheepswerven amper heeft gesteund, zijn de problemen groot.

Het kabinet wil dan ook ingrijpen, en steekt de komende twee jaar 60 miljoen euro in innovatieve scheepsbouw. Dit moet helpen droge voeten te behouden, de energietransitie te versnellen, en de economische en militaire veiligheid te borgen, zegt het kabinet in reactie op het rapport van CDA'er Van Bijsterveldt, genaamd No Guts No Hollands Glorie. Ze denkt dat "alleen al in de categorie commerciële zeeschepen" in tien jaar tijd een verdubbeling mogelijk is van het aantal schepen dat in Nederland wordt gemaakt. Nu gaat het nog om 44 schepen gemiddeld per jaar, in 2033 moeten dit 90 schepen worden. "Ook zullen in Nederland meer marineschepen en schepen voor de Rijksrederij gebouwd gaan worden in de komende jaren."

De gezant erkent dat dit "geen sinecure" is. Europa heeft een flink deel van haar marktaandeel verloren, vooral aan Aziatische landen. Veertig jaar geleden had Europa nog 45 procent van de markt in handen, inmiddels gaat het nog maar om 4 procent. De "kritieke ondergrens is niet ver weg". Het beleid is de afgelopen decennia verwaarloosd, constateert het team van Van Bijsterveldt, dat maar liefst 25 grote problemen ziet die het moeilijk maken om de scheepsbouw terug te doen keren naar de hoogtijdagen.

De maritieme maaksector krijgt in andere landen veel meer overheidssteun, en in Nederland zelf worden scheepswerven bedreigd door woningbouw, het tekort aan (gekwalificeerd) personeel en beperkte financieringsopties. Volgens het team is het innovatiebudget de afgelopen jaren enorm uitgekleed en bij de inkoop van schepen door het Rijk worden Nederlandse belangen niet genoeg meegewogen.