Na eenheid over Oekraïne, buigt verdeelde EU zich over gasprijs

De 27 EU-leiders zijn de tweede dag van hun top in Brussel begonnen. Die draait vooral om de vraag hoe ze de hoge energieprijzen omlaag kunnen krijgen. Anders dan de eenheid die over de Russische invasie van Oekraïne bestaat, zijn de regeringen verdeeld over de aanpak van de energieprijzen op de korte termijn. Ze zijn het wel eens dat ze zo snel mogelijk minder afhankelijk moeten worden van Russische olie en gas, onder meer door sneller van fossiele brandstoffen af te gaan, maar dat zal nog wat tijd in beslag nemen.

"De EU mag over grote principes gaan maar het moet ook gaan over de dingen waar de mensen mee bezig zijn en dat is nu de energiefactuur", zei de Belgische premier Alexander De Croo bij aankomst. "Die is waanzinnig hoog en moet eindelijk naar beneden. Dat kan als we samenwerken." De Belgische liberaal denkt daarbij aan het gezamenlijk inkopen van gas zoals eerder is gedaan met de coronavaccins, of "een handrem" zetten op de gasprijs, die is gekoppeld aan de elektriciteitsprijs, als die te hoog oploopt. "Ik weet dat ingrijpen in de markt geen gemakkelijk besluit is maar we zijn in oorlog en in die situatie kunnen we uitzonderlijke maatregelen treffen."

Over prijsplafonnering lopen de meningen ver uiteen. België, Spanje en Griekenland zijn bijvoorbeeld voorstanders van prijsbevriezing, Nederland en Duitsland zijn tegen. Ook over loskoppeling van de elektriciteitsprijs van de gasprijs wordt gediscussieerd.

De meeste lidstaten, ook Nederland, lijken zich te kunnen vinden in het voorstel van de Europese Commissie om samen gas in te kopen. Het dagelijks EU-bestuur zou de inkoop dan coördineren, net als bij de Covid-19-vaccins. "We moeten als blok onze marktmacht gebruiken, dat zal de prijzen verlagen", aldus de Bulgaarse premier Kiril Petkov. De commissie wil ook dat de gasopslag in de EU tot 80 procent van de capaciteit wordt gevuld voor de komende winter. Gezamenlijke gasinkoop, elders dan in Rusland, zou daarbij kunnen helpen.