'Nederlandse banken in Russische witwaszaak'

Nederlandse banken vormden een schakel in een grote Russische witwaszaak, waarbij miljarden euro's werden witgewassen in Europa en de Verenigde Staten. Dat zou blijken uit 1,3 miljoen gelekte banktransacties, contracten en mails van twee Litouwse banken. De documenten zijn in handen van journalistencollectief OCCRP en in Nederland gedeeld met Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, dagblad Trouw en De Groene Amsterdammer.

Miljoenen van het witgewassen geld kwamen volgens het onderzoek terecht bij de cellist Sergei Roldoegin, een goede vriend van de Russische president Vladimir Poetin en peetoom van diens eerste dochter. Hij dook eerder op in de Panama Papers en zou worden gezien als stroman voor Poetin. In totaal vloeide naar verluidt tussen 2006 en 2013 zo’n 3,5 miljard euro aan betalingen door wat de onderzoekers de Troika Laundromat hebben genoemd.

Er zou 3 miljoen euro zijn gegaan naar de Rabobank-rekening van scheepsbouwer Heesen in Oss, voor de bouw van twee jachten voor de Russische senator Valentin Zavadnikov. Dit lid van de Russische Federatieraad liet uit de witwasmachine betalen voor zijn luxe jachten. Ook ING en ABN AMRO waren volgens de onderzoekers betrokken bij betalingen die kenmerken hebben van witwassen.

Hart van de witwasoperatie zou de Russische Troika-bank zijn geweest. Die gebruikte naar verluidt de Litouwse banken Ukio Bankas en Snoras AB tussen 2006 en 2013 als toegangspoort naar Europa. De Litouwse financiële opsporingsdienst zou zijn omgekocht. Vanuit de Litouwse banken stroomde bijna een miljard naar Nederlandse bankrekeningen, grotendeels via de door Russen geleide Amsterdam Trade Bank en de Nederlandse vestiging van de Turkse GarantiBank.

Een deel van het geld in de witwasmachine is volgens de onderzoekers rechtstreeks afkomstig van bedrijven die betrokken waren bij georganiseerde misdaad of fraude in Rusland. Zo zou er op de Litouwse bankrekeningen 100 miljoen zijn binnengekomen van bedrijven die betrokken zijn bij de zaak rond de Russische advocaat Sergei Magnitski. Die overleed in 2009 onder verdachte omstandigheden in een Russische cel, nadat hij een enorme belastingfraude had ontdekt.

Ook zouden miljoenen zijn overgemaakt die afkomstig zijn van een fraude op het vliegveld van Moskou, waar brandstofprijzen kunstmatig werden verhoogd.