Netbeheerders: overheid moet keuzes maken voor klimaatdoelen

Als Nederland de klimaatdoelen wil halen, moet de overheid snel kiezen hoe ze met duurzame energie wil omgaan. Grootverbruikers zoals olieraffinaderijen en de staal- en de kunstmestindustrie moeten dan mogelijk weg uit Nederland of krimpen, stelt branchevereniging Netbeheer Nederland. De koepel van netbeheerders heeft vier scenario's bedacht waarmee Nederland klimaatneutraal kan worden als de overheid snel beslist.

Zoals het nu gaat, vreest de branchevereniging van energienetbeheerders niet genoeg tijd te hebben om de overheidsambities voor verduurzaming te kunnen uitvoeren, aangezien Nederland net als de rest van de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Netbeheer Nederland heeft het rapport met de scenario's afgelopen week aangeboden aan minister Rob Jetten (Energie) en hoopt dat er een nationaal en concreet plan komt, zegt directeur Hans-Peter Oskam. "De overheid houdt te veel opties open. Voor netbeheerders is niet duidelijk wat wanneer klaar moet zijn."

Op steeds meer plekken raakt het elektriciteitsnet vol. Om te kunnen voldoen aan de groeiende behoefte aan stroom moet het net uitgebreid worden door netbeheerders. De brancheorganisatie verwacht dat de behoefte aan elektriciteit in elk geval zal verdubbelen. Ook de vraag naar waterstof wordt in alle situatieschetsen steeds groter.

Hoe groot de behoefte aan verschillende energiebronnen zal zijn, varieert per scenario en hangt af van welke keuzes worden gemaakt. In een situatie waarin Nederland zelfvoorzienend wordt op het gebied van energie en de overheid de regie neemt is bijvoorbeeld veel duurzame energie nodig, vooral elektriciteit. Als de markt meer verantwoordelijkheid heeft en de overheid alleen richtlijnen stelt, zullen ook andere vormen zoals waterstof belangrijk worden. Wanneer Nederland niet zelf energie opwekt maar importeert, wordt er ook gebruik gemaakt van bijvoorbeeld biologische koolstof.

Hoe groot de vraag naar elektriciteit en andere vormen van duurzame energie is, hangt volgens Netbeheer Nederland ook af van welke grootverbruikers in Nederland blijven. Om klimaatneutraal te zijn, moeten energie-intensieve sectoren in Nederland mogelijk sterk krimpen of verduurzamen met bijvoorbeeld waterstof, zegt Oskam. "Geen van de scenario's gaat ervan uit dat alle zes olieraffinaderijen in deze vorm in Nederland blijven." Twee van de vier scenario's gaan uit van een sterke krimp, maar er is ook een toekomstbeeld waarin grootverbruikers niet of nauwelijks hoeven in te leveren.

Niet alleen het verbruik stijgt, de hoeveelheid stroom die wordt teruggeleverd via zonnepanelen en windmolens groeit ook. Dit draagt bij aan het vollopen van het elektriciteitsnet. Consumenten en bedrijven moeten vooral energie gaan verbruiken wanneer er veel zon of veel wind is en juist minder als het buiten koud en donker is, stelt Netbeheer Nederland. Zo klopt het aanbod van stroom met de vraag en is er minder druk op het elektriciteitsnet.