Nieuwe prijspiek voor gas en stroom

De Europese gas- en stroomprijzen zijn dinsdag tot nieuwe recordniveaus gestegen. Dat niet eerder zoveel geld moest worden betaald voor energie heeft enerzijds te maken met de gestopte leveringen via de Yamal-pijpleiding, waar doorgaans gas vanuit Rusland naar Duitsland wordt vervoerd. Verder piekte de stroomprijs na de beslissing van Frankrijk om een viertal kernreactoren uit te zetten voor extra onderhoud. Frankrijk is daarvoor afhankelijk van de invoer van elektriciteit, waar het normaal gesproken een exporteur van energie is.

De prijs van een megawattuur gas op de Nederlandse termijnmarkt, die leidinggevend is voor de Europese gasprijzen, nam dinsdag met dik 10 procent toe tot ruim 162 euro. Dat is de hoogste prijs ooit. De Europese gasprijzen zijn dit jaar al met zo'n 600 procent gestegen.

De vier Franse kernreactoren zijn doorgaans goed voor 10 procent van de nucleaire capaciteit. Uitbater EDF ontdekte vorige week een paar problemen bij de tienjaarlijkse inspectie van kerncentrales en zal daarom extra controles uitvoeren. De Fransen zien zich genoodzaakt stookolie te gebruiken voor de opwekking van energie, zeker nu het koude weer zorgt voor een grotere vraag.

Het onverwachte onderhoud zorgt ook voor extreem hoge leveringskosten, wat weer doorwerkt in de marktprijzen. Naar verwachting zal begin januari circa 30 procent van de nucleaire capaciteit van Frankrijk buiten bedrijf zijn. Daarmee is de energiemarkt meer en meer overgeleverd aan de grillen van het weer.

Om het nog erger te maken sluit Duitsland bijna 50 procent van zijn kerncentrales voor het einde van het jaar. De Duitse stroomprijzen voor levering volgend jaar stegen met bijna 7 procent tot 270 euro per megawattuur. De energieprijzen liepen ook op door de opgelopen gasprijzen.

Eerder bleek dat leveringen van gas via de pijpleiding Yamal-Europe die van Rusland naar Duitsland loopt zijn gestopt. Via de pijplijn, een belangrijke route voor Russisch gas naar Europa, kwam sinds zaterdag al steeds minder gas naar Europa. Het Russische Gazprom, die het monopolie heeft op de Russische gasexport, heeft voor dinsdag geen capaciteit gereserveerd voor de uitvoer van gas via de leiding. De exacte reden waarom, is niet duidelijk.

Sommige westerse politici en industriedeskundigen beschuldigen Rusland ervan gasleveringen aan Europa achter te houden wegens de politieke spanningen rond Oekraïne en de vertragingen bij de certificering van een andere pijpleiding, Nord Stream 2. Gazprom en het Kremlin hebben dit herhaaldelijk ontkend.

Vanwege de energiecrisis heeft Parijs aan EDF gevraagd om enkele kernreactoren eerder dan gepland weer op te starten. Ook zijn Franse grootverbruikers gevraagd om minder energie te verbruiken op piekmomenten.