Ondanks nieuwe wetten nog steeds veel fraude bij faillissementen

Het komt nog steeds vaak voor dat ondernemers of bestuurders fraude plegen als hun bedrijf failliet gaat, melden de onderzoeksbureaus WODC en Regioplan. Naar schatting komt dit bij een kwart tot een derde van de faillissementen voor. Curators hebben dankzij twee wetten meer mogelijkheden gekregen om hiertegen op te treden. Maar in de praktijk hebben zij hier volgens de onderzoekers weinig aan.

Curators maken regelmatig mee dat ondernemers of bestuurders bijvoorbeeld geld hebben weggesluisd vlak voordat hun bedrijf failliet ging. Daardoor blijft er minder geld over voor schuldeisers zoals leveranciers en personeel.

Sinds 2017 zijn curators verplicht om bij elk faillissement onderzoek te doen naar fraude. Zij mogen dit bekostigen met geld uit de boedel van de failliete bedrijven. Daar ondermijnt de wet zichzelf: bedrijven hebben na fraude juist weinig geld over waaruit zulk onderzoek kan worden betaald. Daardoor wordt vaak slechts beperkt onderzoek gedaan.

Bovendien worden meldingen van fraude vaak niet opgepakt door de opsporingsdienst van de Belastingdienst (FIOD), de politie en het Openbaar Ministerie vanwege capaciteitsproblemen. Curators zijn hierdoor minder gemotiveerd om signalen van fraude serieus op te pakken en te melden.

Frauduleuze bestuurders of ondernemers kunnen sinds 2016 een bestuursverbod van maximaal vijf jaar krijgen opgelegd, op verzoek van de curator. Ook deze wet heeft weinig effect. De onderzoekers zijn slechts enkele tientallen gevallen tegengekomen waar een bestuursverbod is opgelegd. Ook hier speelt mee dat er vaak een gebrek aan geld is. De regels zijn bovendien te omzeilen door bijvoorbeeld een bedrijf te beginnen op iemand anders naam of onder buitenlands recht.

De onderzoekers raden het kabinet aan om maatregelen te nemen om curators beter te betalen om op te treden tegen fraudeurs. Ook raden zij aan om betere afspraken te maken tussen de organisaties die verantwoordelijk zijn voor de aanpak van faillissementsfraude. Demissionair minister Franc Weerwind zegt in een brief aan de Kamer dat het aan een volgend kabinet is om actie te ondernemen.