Onderzoekers waarschuwen voor fikse afname woningbouw

Bouwbedrijven in Nederland leveren dit en volgend jaar bijna een tiende minder woningen op dan vorig jaar, verwacht het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). De gestegen kosten voor bouwmaterialen en hogere rentes zetten volgens het onafhankelijke onderzoeksbureau een rem op de bouw. Daarnaast kregen bouwers eind 2022 te maken met een stikstoftegenvaller die waarschijnlijk meespeelt in de krimp.

De totale bouwproductie, waarbij bijvoorbeeld ook verbouwingen en wegenbouw meetellen, daalt dit jaar naar verwachting met 1,5 procent. In 2024 volgt in de basisraming van het EIB nog eens 2 procent krimp. Naast nieuwbouwwoningen loopt ook het aantal opgeleverde utiliteitsgebouwen hard terug. Dat zijn alle panden die niet als woning worden gebruikt, zoals scholen, kantoren, fabrieken of winkels.

Onderzoekers van het EIB spreken van een "keerpunt", dat voor een groot deel samenhangt met de Russische inval in Oekraïne. Die zorgde voor fikse prijsstijgingen voor brandstoffen en bouwmaterialen, zoals hout en staal. De onzekerheid leidde zo ook tot hogere rentes. Duurdere leningen maken ook investeringen in vastgoed minder aantrekkelijk. Alleen het verbouwen en herstellen van woningen en gebouwen is de komende jaren nog een groeimarkt, omdat er meer geld naar verduurzaming gaat.

Eerder wezen onder andere makelaarsvereniging NVM en vastgoedadviseur CBRE op het bijkomende effect van lagere huizenprijzen. Nu woningen in waarde dalen terwijl de kosten voor bouwbedrijven oplopen, steken beleggers waarschijnlijk minder geld in nieuwbouw, waarschuwden ze.

Vorig jaar groeide de bouw nog wel dankzij de extra bouwvergunningen die een jaar eerder werden afgegeven. Maar volgens het EIB was de toename veel geringer dan verwacht. Hierbij speelde mee dat gemeenten minder vergunningen afgaven voor bouwprojecten. Dat komt door een tekort aan geschikte bouwlocaties, maar ook doordat gemeenten te weinig ambtenaren lijken te hebben om alle vergunningsaanvragen te behandelen. Daarnaast maakte de rechter in november een einde aan de vrijstelling waarmee bouwprojecten automatisch toestemming kregen om stikstof uit te stoten, wat de bouw extra vertraging opleverde.

De nieuwe vooruitzichten zijn slecht nieuws voor minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Om het woningtekort op te lossen wil hij dat er jaarlijks 100.000 nieuwe woningen in Nederland bij komen. Dit en volgend jaar blijft het aantal reguliere nieuwe woningen waarschijnlijk steken op 70.000, verwacht het EIB.