Onderzoeksbureau: 8000 minder woningen door stikstofuitspraak RvS

Bouwers kunnen de komende vier jaar zo'n 8000 minder woningen opleveren door de stikstofuitspraak van de Raad van State, zo heeft het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) berekend. De hoogste bestuursrechter van Nederland verklaarde een vrijstelling van bepaalde stikstofregels voor huizenbouwers ongeldig. Hierdoor zullen bouwers de komende jaren duizenden bouwvergunningen minder binnenhalen dan ze zouden hebben gedaan zonder die tegenvaller.

In november 2022 besliste de Raad van State dat bouwprojecten voor bijvoorbeeld woningen niet meer automatisch toestemming krijgen om tijdelijk stikstof uit te stoten. Daardoor moeten bouwers voor deze projecten nu een natuurvergunning aanvragen, waarbij ze moeten aantonen dat nabijgelegen natuurgebieden geen schade oplopen door stikstofneerslag.

Volgens onderzoekers van het EIB kan het merendeel van de nieuwbouw die op de planning stond ook na het einde aan deze bouwvrijstelling doorgaan. Negen op de tien projecten zullen waarschijnlijk amper schade aan kwetsbare natuurgebieden toebrengen, wat neerkomt op zo'n 6000 woningen. Maar bouwers zullen wel veel meer tijd kwijt zijn aan deze nieuwbouw, omdat ze door het wegvallen van hun uitzonderingspositie berekeningen moeten laten uitvoeren om aan te tonen dat de neerslag van stikstof vrijwel nihil is.

Een kleinere groep projecten, zo'n 6 procent, zou uiteindelijk kunnen doorgaan als bouwers kunnen aantonen dat de gevolgen van de stikstof voor de natuur klein zijn. Daarnaast zal bij 3 procent van de nieuwbouwprojecten de stikstofneerslag te groot zijn. De bouw kan dan alleen maar doorgaan als andere bedrijven in Nederland minder stikstof zullen uitstoten en zo "stikstofruimte" creëren die door de bouwers kan worden gebruikt.

Dat zal een lastig verhaal worden, verwacht het EIB. Maar omdat deze groep relatief klein is, valt of staat de voortgang van de woningbouw niet met het uitkopen van piekbelasters, zoals grote veehouders of industriebedrijven.

De extra tijd en menskracht zijn voor bouwbedrijven ook een financiële tegenvaller. Alleen dit jaar al zullen de extra kosten oplopen tot 100 miljoen euro. Naar verwachting dalen die meerkosten in de volgende jaren wel wat.

Het EIB waarschuwde vorige maand al voor een fikse afname van de woningbouw in de komende jaren. Daarbij wees het onderzoekbureau vooral op de gestegen rentes en materiaal- en loonkosten in combinatie met dalende huizenprijzen. Dit maakt het voor investeerders lastig winst te maken met de bouw van woningen. Ook toen wezen onderzoekers op de voor de bouw nadelige stikstofuitspraak, maar precieze cijfers over de gevolgen waren er toen nog niet.