Papiertekort raakt vooral uitgevers, maar ook in andere sectoren loopt de prijs op

Er is inmiddels niet alleen een tekort aan computerchips, zeecontainers en personeel: ook het papier raakt op. Vooral drukkerijen krijgen daar last van, zo is de verwachting. De kans dat een boek in grote oplage snel gedrukt kan worden, wordt met de dag kleiner. Maar ook wc-papier, papieren of kartonnen kantoorartikelen of luiers zijn straks misschien moeilijk te krijgen.

Er is de afgelopen tijd veel aandacht geweest voor de computerchiptekorten en de extreem hoge prijzen voor vervoer over zee. Maar als het papiertekort nog verder oploopt, gaan we ook dat zeker voelen.

In veel branches waar (onder andere) met papier gewerkt wordt valt de schade nog mee. Op dit moment is drukwerk bestellen in de meeste gevallen nog relatief makkelijk. Drukzo.nl

bijvoorbeeld, die op verzoek vrijwel alles bedrukken – van flyers, folders, relatiegeschenken, visitekaartjes tot kleding – biedt al hun waar nog altijd voor een zeer vriendelijke prijs aan.

Maar in de uitgeverijbranche ziet het er anders uit. Boeken en kranten zijn – commercieel gezien – al heel lang niet de meest rendabele investering. Een boek uitgeven kost regelmatig meer dan het oplevert. De boekenbranche moet het hebben van een enkele bestseller. De kranten van een paar loyale abonnees. Verder draait het vooral op liefde voor het vak. Dat betekent dat de inkoopprijzen laag gehouden moeten worden. En dan sta je dus al gauw achteraan in de rij bij papierproducenten. Een rij die nu langer is dan ooit.

Voor papierpulp is goedkoop hout nodig, maar dat wordt ook gebruikt voor dozen, luiers of klimaatvriendelijke houten tandenborstels. Het tekort heeft dan ook meerdere oorzaken. Allereerst is de toeleveringsketen dankzij de coronacrisis hopeloos in de war geschopt. Het gedoe met verdwaalde zeecontainers heeft er niet alleen toe geleid dat transportkosten wereldwijd fors zijn gestegen ; het betekent ook dat het pulp minder makkelijk wordt geleverd.

Daar komt nog eens bovenop dat er veel meer vraag naar goedkoop hout is. Omdat online bestellen nu booming is, verbruiken we meer kartonnen dozen dan ooit. Door de klimaatcrisis vervangen we ons wegwerpplastic steeds vaker voor hout. En ook de fors gestegen energieprijzen hebben invloed. Het maken van papierpulp is immers behoorlijk energie-intensief.

Al die oorzaken bij elkaar betekenen dat de prijs voor ingezameld papier is gestegen van 3 a 4 cent naar 7 cent per kilo. Costco, de Amerikaanse Makro, heeft inmiddels een limiet ingesteld voor de hoeveelheid wc-papier en keukenrollen die een klant mag aanschaffen. Verwacht wordt dat kranten-uitgevers – die speciaal, dun papier nodig hebben – tot veertig procent meer gaan betalen voor dat papier. Commercieel drukwerk zal binnenkort waarschijnlijk flink duurder worden. En voor de boekenbranche zal het vooral betekenen dat er simpelweg minder boeken gedrukt worden. Of dat er heel lang gewacht moet worden op een (her)druk.

En dat is erg jammer, want de lezersmarkt trekt juist nu aan. Volgens het CNPB

is de totale boekenmarkt in 2020 voor het zesde achtereenvolgende jaar gegroeid. Er zijn 41 miljoen boeken verkocht, voor in totaal 597 miljoen euro – een stijging in omzet van zes procent.

Gelukkig zit die stijging ook deels in de e-boeken. Het aantal afgenomen e-boeken steeg met negen procent en de omzet met zes. De omzet uit abonnementen op e-boeken steeg zelfs met 46 procent. De Nederlandse consument loopt wat e-boeken betreft nog altijd behoorlijk achter op de rest van de (westerse) wereld, maar als die stijging doorzet is er in ieder geval er een stuk minder papier nodig.

Wat voor de boeken geldt, geldt ook voor veel ander papierwaar: we kiezen steeds vaker voor een alternatief. In plaats van een visitekaartje laten we bijvoorbeeld liever iets originelers bedrukken, zo blijkt ook wel uit de webshop van drukzo.nl.

Wil je perse geen alternatief? Wacht dan niet te lang. De verwachting is dat dit probleem nog wel even aanhoudt. Nu lukt het nog wel, maar dat boek dat je graag wilt – of de doos waar dat boek in moet – is straks misschien gewoon op.