'Perfecte storm' leidde tot gigantisch personeelstekort

Een 'perfecte storm' heeft tot het gigantische personeelstekort in Nederland geleid. Dat verklaart hoogleraar economie Bas ter Weel tegenover de Sociaal-Economische Raad (SER). Volgens hem zorgde een enorm sneeuwbaleffect de afgelopen jaren ervoor dat dit te kort van personeel zo uit de hand kon lopen. Het resulteerde in het hoogste aantal mensen ooit dat werkt in Nederland. Er is veel werkgelegenheid, desondanks staat het aantal openstaande vacatures ook op het hoogste aantal ooit.

Voordat corona Nederland bereikte, was de arbeidsmarkt al krap. Normaliter had de corona crisis het einde betekend van een hoop bedrijven, maar door de overheidssteun zijn deze ondernemingen tóch overeind gebleven. Toen de economie op gang kwam, nam de krapte op de arbeidsmarkt alleen maar toe. Uitzendbureau's beleven hoogtijdagen. Onlangs werd bekend dat uitzender Randstad in het tweede kwartaal een recordomzet boekte van maar liefst 6,9 miljard euro. Deze groei besloeg een totaal van dertien procent extra, ten opzichte van een kwartaal eerder.

Ter Weel legt uit dat voordat corona begon, het inflatiegetal relatief laag was. Een laag inflatiegetal zorgt ervoor dat de lonen lager blijven, waardoor ondernemers niet besparen op het inzetten van arbeidskrachten. Dit gaat ten koste van investeringen in innovaties en hogere arbeidsproductiviteit. Opgeteld is dat de reden dat er nog nooit zoveel mensen in Nederland aan het werk waren. Het zorgt er echter ook voor dat het aantal openstaande vacatures omhoog wordt gestuwd.

Eind maart dit jaar waren er ruim 11 miljoen banen, meldde het CBS. Een recordaantal. Op datzelfde moment stonden er 451.000 vacatures open. De meeste hiervan stonden open in de handel (90.000), de zakelijke dienstverlening (74.000) en de zorg (61.000). In de horeca (45.000 vacatures) is de situatie relatief gezien het nijpendst. Per 1000 banen zijn er 112 vacatures. Het gebeurde nog niet eerder dat er in enige bedrijfstak een vacaturegraad boven de 100 werd gemeten.

Een hoop bedrijven doen vergeefse pogingen om zelf vacatures te delen. Vaak zonder resultaat omdat ze verdwijnen in een oerwoud aan openstaande vacatures. Veel van de bedrijven kiezen er uiteindelijk voor om een vacature te plaatsen bij een gerenommeerde site, waarmee ze hopen hun doelgroep beter te bereiken. Veel mensen zijn namelijk al voorzien van een baan, blijkt uit de volgende gegevens van het CBS: In het eerste kwartaal van 2022 waren er 338 duizend mensen werkloos; 3,5 procent van de beroepsbevolking. De werkloosheid bereikte hiermee sinds 2003 een laagterecord.

Het personeelstekort kan op een paar manieren opgelost worden. De SER adviseert daarover om het aanbod passender te maken voor hen die werk zoeken. Dat is niet makkelijk en klinkt waarschijnlijk vaag, maar als er personeel gezocht

wordt, is die bepaalde hulpvraag daar. Als blijkt dat, in tijden zoals deze, de nood zo hoog is dat het bedrijf een omslag zou moeten maken om nieuw personeel te kunnen werven, dan is dat een rechtvaardige wijziging. De uitdaging is: zorgen dat meer mensen gaan werken. Bij alle verhalen over krapte zou je haast vergeten dat er ook nog een groot arbeidspotentieel is dat níét wordt benut. Volgens het CBS zijn er nog genoeg potentiële doelgroepen waaruit geput kan worden.