Planbureau: productie voedsel onhoudbaar

De manier waarop ons eten wordt geproduceerd is onhoudbaar. Nederlandse boeren en tuinders richten zich nu nog voornamelijk op meer en goedkoper produceren. Als dat niet fundamenteel verandert, haalt Nederland nooit zijn klimaatdoelen, schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een nieuw rapport.

De Nederlandse regering wil in 2050 de uitstoot van broeikasgassen met 95 procent hebben teruggedrongen, zoals beloofd in het Klimaatakkoord van Parijs. Dat houdt in dat ook boeren de uitstoot van bijvoorbeeld methaan en lachgas moeten verminderen. Nu stoot de land- en tuinbouw van Nederland nog 34,5 megaton aan broeikasgassen uit.

Tot nu toe wordt het heil vooral gezocht in technologische innovatie om milieuschade tegen te gaan, zoals efficiënter energieverbruik in de glastuinbouw en stroomopwekking door vergisting. Die maatregelen bieden volgens het PBL de komende tien jaar nog wel enig soelaas bij het terugdringen van emissies, maar maken geen einde aan de structurele oorzaken van milieuschade door landbouw: toenemende intensivering en schaalvergroting.

Een ingrijpendere verandering kan niet worden bereikt door alleen naar boeren te kijken. Zij hebben vaak niet de financiële ruimte om hun werkwijze rigoureus te veranderen. In het verleden hebben ze bovendien veel investeringen gedaan in schaalvergroting. Daarom zouden ook financiers, inkopers en supermarkten hun best moeten doen om voedselproductie duurzamer te maken.

Ook de Nederlandse consument wordt op de vingers getikt. Die koopt nog altijd te veel vlees en andere dierlijke producten, waarvan de belasting op het milieu groot is. Het is volgens het PBL hard nodig dat we met z’n allen minder dierlijke eiwitten eten, maar tot dusver zijn onze eetgewoontes amper veranderd.

Milieudefensie pleit in een reactie voor concrete maatregelen in plaats van een ,,praatclub over de koers van de landbouw''. ,,De overheid moet regelen dat de vervuiler betaalt'', zegt Bart van Opzeeland, campagneleider voor voedsel bij de milieuorganisatie. ,,Beloon boeren met een fatsoenlijke prijs voor milieuvriendelijke producten zodat ze duurzaam kunnen werken.''