Rekenkamer kraakt coronafonds EU: onduidelijkheid rond resultaten

BRUSSEL (ANP) - De Europese Rekenkamer (ERK) is opnieuw erg kritisch over een fonds van honderden miljarden euro's dat de Europese Unie optuigde voor economisch herstel na de coronapandemie. Het is maar zeer de vraag of lidstaten beloofde prestaties leverden in ruil voor het geld, schrijft de waakhond voor Europese financiën.

Nadat de coronapandemie en lockdowns voor grote economische schade hadden gezorgd, kwam de EU met een fonds dat lidstaten 650 miljard euro aan leningen en subsidies heeft verstrekt om te helpen bij bijvoorbeeld digitalisering en vergroening. Om in aanmerking te komen voor het geld moesten EU-landen plannen opstellen met bepaalde doelstellingen.

Hoeveel geld een land krijgt, hangt niet af van de kosten die met die projecten gepaard gaan. In plaats daarvan keek de Europese Commissie bij het overmaken van de coronamiljarden naar het behalen van bepaalde mijlpalen en de voortgang van projecten. Maar de ERK vindt dat daarmee niet duidelijk is of landen die het geld ontvingen ook daadwerkelijk de gewenste resultaten behaalden en EU-burgers "echt waar voor hun geld krijgen".

Ongelijke behandeling

De ERK waarschuwt ook dat er risico's bestaan op een ongelijke behandeling van verschillende lidstaten. Bij het vaststellen van de streefdoelen die landen moesten behalen was namelijk geen eenduidige methode, waardoor de situaties in verschillende landen moeilijk te vergelijken zijn.

De rekenkamer voorziet daarnaast dat de kosten voor het coronaherstelfonds, dat voluit de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF) heet, zullen oplopen. De EU ging namelijk gemeenschappelijke leningen aan op de kapitaalmarkt in een tijd dat de rente laag was. "Sindsdien zijn de rentevoeten gestegen en tegen 2026 zouden de financieringskosten meer dan het dubbele van de oorspronkelijke ramingen kunnen bedragen. Samen met de terugbetalingen zal dit de toekomstige EU-begrotingen flink onder druk zetten", meldt het instituut.

Overheidsopdrachten

Tegelijkertijd erkent de ERK wel dat het fonds een belangrijke rol heeft gespeeld bij het economisch herstel van de EU. Maar in de toekomst zouden beleidsmakers in de EU eerst informatie moeten krijgen over de werkelijke kosten voordat ze geld overmaken en de financiering beter moeten koppelen aan resultaten, vindt ERK-lid Ivana Maletić.

Eerder schreef de ERK al dat het in sommige gevallen onmogelijk was om te controleren of geld uit het coronaherstelfonds correct is uitgegeven. Dit was vooral een probleem bij overheidsopdrachten.