Russische olie volgens onderzoek op grote schaal 'witgewassen'

Westerse landen die de import van Russische olie aan banden hebben gelegd in reactie op de invasie van Oekraïne, zijn daarna veel meer olieproducten gaan importeren vanuit landen die hun import van Russische ruwe olie juist hebben opgevoerd. Onderzoekers van het onafhankelijke Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) stellen die praktijk aan de kaak in een woensdag verschenen rapport.

De in Helsinki gevestigde denktank becijfert dat landen die een prijsplafond hebben ingesteld, zodat Moskou minder geld verdient, in de twaalf maanden na de invasie voor 42 miljard euro aan olieproducten hebben ingevoerd vanuit landen als China, Turkije, Singapore, de Verenigde Arabische Emiraten en India. Die landen zijn in het gat gedoken en juist meer Russische olie gaan afnemen, vaak tegen gunstige prijzen. Als ze van ruwe olie uit Rusland bijvoorbeeld benzine maken, mogen ze die gewoon verkopen aan westerse landen.

Volgens de onderzoekers wordt de Russische olie op die manier in feite "witgewassen". Ze noemen het een "grote omissie die de impact van de sancties tegen Rusland kan ondermijnen". Lidstaten van de Europese Unie importeren volgens de onderzoekers veruit de meeste olieproducten vanuit de "witwaslanden". Die import had in het jaar na de invasie een waarde van 17,7 miljard euro. Het gaat dan bijvoorbeeld om benzine, diesel, vliegtuigbrandstof en stookolie.

Van de ruim 20 miljoen ton aan olieproducten die de EU in een jaar tijd importeerde uit de genoemde landen, neemt Nederland het grootste deel voor zijn rekening: 5,1 miljoen ton volgens het rapport. Dat is niet geheel verwonderlijk, gezien de dominantie positie van de haven van Rotterdam.

Vooral China voerde de export naar westerse landen sterk op. Die verdubbelde bijna volgens het rapport (plus 94 procent). Vanuit Turkije zien de onderzoekers een stijging van 43 procent, vanuit Singapore een toename van 33 procent. Na de EU volgt Australië als grootste klant van de vijf landen die volop ruwe olie uit Rusland kopen en bewerken, daarachter volgen de Verenigde Staten en Japan.

"Dit is momenteel een legale manier om olieproducten te exporteren naar landen die sancties hebben opgelegd aan Rusland", schrijven de onderzoekers. Ze wijzen erop dat dit geld oplevert voor "Poetins oorlogskas". Volgens CREA laten de resultaten tegelijkertijd zien dat westerse landen een sterke invloed kunnen uitoefenen.