Sancties Russische dieselverkoop tonen eerste tekenen van effect

De westerse sancties op de verkoop van Russische diesel lijken meer dan twee weken na de invoering een deel van het gewenste effect hebben. Met de nieuwste maatregelen om Russische olieproducten verder aan banden te leggen willen de G7-landen en de Europese Unie namelijk de olie-inkomsten van Rusland verlagen zonder de oliemarkt te verstoren.

Eerder deze maand ging een verbod voor lidstaten van de EU in om over zee bewerkte olieproducten zoals diesel uit Rusland te importeren. Die maatregel moet, samen met een prijsplafond voor Russische olie die elders naartoe gaat, voorkomen dat het Kremlin zijn oorlogskas flink kan spekken met olie-inkomsten.

Sinds de nieuwe regels op 5 februari van kracht werden, is de exportprijs van Russische diesel verder gedaald ten opzichte van niet-Russische leveringen. Volgens gegevens van Argus Media bedroeg het prijsverschil vorige week meer dan 35 dollar per vat.

Tegelijkertijd hield de export grotendeels stand. In de eerste helft van februari werden er via de Russische havens gemiddeld meer dan 1 miljoen vaten diesel per dag verscheept. Dat is een lichte daling ten opzichte van januari, maar nog steeds ruim boven het daggemiddelde van 2022.

Ook op de bredere dieselmarkt is het relatief rustig en wijzen de prijsontwikkelingen niet op paniek in de markt. Wat echter onduidelijk blijft, is tegen welke prijs Russische brandstof uiteindelijk wordt verkocht en waar dat geld terechtkomt. "Er worden minder openlijke deals gesloten en meer deals achter gesloten deuren", zei Mark Williams, olie-analist bij Wood Mackenzie. Dat vermindert de prijstransparantie voor de bredere markt.

Russische olieprijzen worden vaak ook gegeven op basis van wat een Free-on-Board (FOB) prijs wordt genoemd. Dat is in wezen de prijs in de Russische haven waar het schip wordt geladen. De meest recente FOB-prijs in de havens aan de Oostzee voor diesel afkomstig uit Rusland komt overeen met ongeveer 78 dollar per vat. Dat is ruim onder het prijsplafond van de EU en de G7 van 100 dollar per vat.

De Russische diesel wordt echter verscheept naar onder meer Turkije, Marokko en Tunesië en kopers in die landen betalen mogelijk aanzienlijk meer dan de FOB-prijs. Dat geldt in ieder geval voor ruwe olie. Zo was de prijs voor Russische olie die aan India werd geleverd onlangs meer dan 20 dollar per vat duurder dan de prijs in de havens.