Socials mogen gebruikers niet dwingen zich te laten volgen

Sociale mediabedrijven, zoals Facebook en Instagram, mogen hun gebruikers niet dwingen zich te laten volgen op internet in ruil voor toegang tot die platforms. Dat stellen de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de andere privacytoezichthouders in Europa, verenigd in de European Data Protection Board (EDPB).

De waakhonden vinden dat de platforms aan gebruikers ook een gratis optie moeten aanbieden waarbij ze slechts beperkt gevolgd worden. Nu is het zo dat sommige socialmediabedrijven stellen dat mensen dat platform alleen nog gratis kunnen gebruiken als ze ermee instemmen dat hun persoonsgegevens worden gebruikt voor gerichte advertenties. Die worden dan aangeboden op basis van iemands zoekgedrag op het hele internet.

Met 'beperkt gevolgd' bedoelt de toezichthouder dat iemand nog wel advertenties te zien krijgt, maar slechts die passen bij de inhoud die iemand op het platform bekijkt. "Bijvoorbeeld een advertentie voor een auto bij een post over auto's", licht de AP toe.

Volgens de EDPB krijgen consumenten geen eerlijke keus zoals het er nu aan toegaat. "Gebruikers worden dan eigenlijk gedwongen te kiezen voor 'betalen' met hun persoonsgegevens. Zeker als de prijs voor een betaald abonnement hoog is", aldus de AP.

Privacyactivisten en consumentengroeperingen hadden eerder forse kritiek op nieuwe abonnementsvormen van Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram. Door de structuur ervan worden gebruikers gedwongen een vergoeding te betalen als ze hun privacy willen waarborgen.

De AP is tevreden met het standpunt dat de toezichthouders innemen. "Privacy is niet alleen voor rijke mensen", aldus voorzitter Aleid Wolfsen. "Je moet een vrije, eerlijke keuze krijgen. Als een platform dreigt je onlineaccount op zwart te zetten zodra je niet akkoord gaat je online te laten volgen, is dat geen vrije keuze. Techbedrijven mogen je niet dwingen akkoord te gaan met het volgen van jouw gedrag op internet. Om jouw data bijvoorbeeld te verkopen aan advertentiebedrijven."

Een onredelijk hoge prijs vragen voor een privacyvriendelijke optie laat mensen met een kleine portemonnee geen keus, vindt de voorzitter. "Vaak hebben zij zo'n platform nodig. Bijvoorbeeld voor hun werk of om in contact te blijven met familie. Het platform vaarwel zeggen is dan geen optie, maar de abonnementskosten ophoesten ook niet. Dat is geen keuze, dat is dwang."