Toezichthouder sleept medewerkers Pels Rijcken voor tuchtrechter

Medewerkers of oud-medewerkers van Pels Rijcken, het kantoor van de landsadvocaat en tevens notariskantoor, moeten voor de tuchtrechter verschijnen omdat ze nalatig optraden tijdens de grootschalige fraude door de in 2020 overleden bestuursvoorzitter Frank Oranje. Dat kondigde het Bureau Financieel Toezicht (BFT) aan na afronding van een onderzoek naar de kwestie. De toezichthouder voor het notariaat vond geen bewijs dat collega's van Oranje betrokken waren bij de miljoenenfraude, maar vindt wel dat normen zijn geschonden.

Personeel van Pels Rijcken schoot volgens het BFT ernstig tekort bij het toepassen van de eigen regels voor intern toezicht op het notarissenkantoor. Mede daardoor kon Oranje onopgemerkt 11 miljoen euro wegsluizen van derdenrekeningen. De "normschending" door Oranjes collega's bestond er volgens het BFT onder andere uit dat ze niet goed controleerden hoeveel geld er van derdenrekeningen werd gehaald of op gestort. Hoeveel medewerkers van Pels Rijcken zich voor de tuchtrechter moeten verantwoorden, wil het BFT niet prijsgeven.

Tuchtzaken in de branche komen voor een van de zogeheten kamers voor het notariaat. Als die een klacht gegrond heeft verklaard, kan de tuchtrechter een notaris in het uiterste geval verbieden om zijn beroep uit te oefenen. Maar er zijn ook minder verregaande maatregelen, zoals een berisping of waarschuwing.

In maart maakte Pels Rijcken bekend dat Oranje, die toen al was overleden, grote geldbedragen frauduleus naar privérekeningen had geleid. Dat haalde hij van rekeningen waarop geld stond dat door notarissen van het kantoor werd bewaard, maar voor iemand anders bestemd was. Het BFT concludeert dat de fraude in ieder geval vanaf 2003 had plaatsgevonden. "Een dergelijke fraude is ongekend in de notariële wereld", schrijft de instantie.

De toezichthouder doet Pels Rijcken ook een reeks aanbevelingen. Zo moet er een opener kantoorcultuur ontstaan, waar collega's elkaar durven aan te spreken en onafhankelijk hun rol kunnen uitoefenen. Daar is een interne klachtenregeling onmisbaar voor, stelt het BFT. Pels Rijcken kondigde onlangs al een eigen afdeling risk & compliance aan. Het advocatenkantoor stopt bovendien volledig met notariële dienstverlening.

Voor het notariaat als geheel ziet de toezichthouder graag dat er betere afspraken worden gemaakt over de berekeningen waarmee het saldo op derdenrekeningen wordt vastgesteld. Daarnaast moet er meer nadruk komen op de naleving van de regels. Ook zouden notarissen akten waar ze zelf een belang bij hebben niet meer door collega's van hun eigen kantoor moeten laten behandelen.