Twijfels EU-rekenkamer over succes afbouwplan Russische energie

De Europese Rekenkamer zet vraagtekens bij de kans van slagen van de Brusselse plannen om voor 2030 met een strategische, Europese aanpak onafhankelijk te worden van fossiele brandstoffen uit Rusland. Er zitten volgens de rekenmeesters veel haken en ogen aan de financiering en uitvoering van het REPowerEU gedoopte plan van de Europese Commissie. Ze waarschuwen dat het totale bedrag aan daadwerkelijk beschikbare middelen mogelijk ontoereikend is om de benodigde investeringen te dekken.

"Wij zijn van mening dat het met de huidige vorm van REPowerEU misschien niet mogelijk is om snel strategische EU-projecten vast te stellen en uit te voeren die onmiddellijke en grote impact op de energiezekerheid en -onafhankelijkheid van de EU hebben", schrijft rekenkamerlid Ivana Maletić in een advies.

De Europese Commissie kwam in mei met een pakket voorstellen om de EU zo snel mogelijk af te koppelen van Russische kolen, olie en gas. Ze schatte dat de extra investeringen die daarvoor nodig zijn, onder meer voor een snellere omslag naar hernieuwbare energie, tijdens de lopende EU-meerjarenbegroting tot en met 2027 210 miljard euro zouden bedragen, en in totaal 300 miljard tot 2030.

Het geld voor de gigantische operatie komt als het aan de commissie ligt onder meer uit het coronaherstelfonds dat werd opgezet om de EU-landen te helpen na de economische tegenslagen door de pandemie. Daar zit nog ongeveer 225 miljard euro aan niet gebruikte leningen in. Ook stelt ze voor 20 miljard euro aan extra emissievergunningen te veilen en EU-landen die dat willen geld te laten overhevelen uit de Europese landbouw- en cohesiefondsen, voor ruim 34 miljard euro.

De rekenkamer wijst erop dat alleen de verwachte 20 miljard euro opbrengst door de veiling van meer emissievergunningen extra geld oplevert. Het rondkrijgen van de financiering van veel projecten hangt in de huidige opzet vooral af van de bereidheid van de lidstaten om aanspraak te maken op de 'overgebleven' leningen uit het coronaherstelfonds en om geld voor ander EU-beleid, zoals plattelandsontwikkeling, te gebruiken. Het risico bestaat daardoor dat projecten van strategisch belang voor de EU als geheel niet via REPowerEU worden gefinancierd, meent de Europese Rekenkamer.