Voorstel: meer belasting op vermogen, minder op arbeid

De hoge belastingdruk op arbeid kan economische groei flink in de weg zitten. Daarom zou een volgend kabinet moeten overwegen de lasten op arbeid te verlichten en de belasting op vermogen, zoals spaargeld en een koophuis, te verhogen. Dat stelt het ministerie van Financiën, dat samen met andere departementen problemen in het belastingstelsel onderzocht.

De ambtenaren zien zeven grote problemen met het huidige stelsel. Naar aanleiding van elf onderzoeken is het ministerie gekomen met 169 'bouwstenen' voor het nieuwe stelsel. Dat zijn vooral wijzigingen aan bestaande regelingen, zodat eventuele plannen vanuit de politiek uitvoerbaar blijven voor de Belastingdienst.

De steeds hogere lastendruk op arbeid voor werkenden is een van de grootste problemen van het belastingstelsel. De opkomst van platformbedrijven als Airbnb vraagt daarnaast om een aanpassing van de wet, en er zou een groter prijskaartje moeten hangen aan het aanbrengen van schade aan het klimaat en de gezondheid. De politiek zou de belasting dus meer moeten inzetten om gedrag te veranderen. Over het algemeen moet het belastingstelsel overigens vooral eenvoudiger worden ingericht, blijkt uit de onderzoeken.

Het stelsel raakt bovendien "uitgewerkt", stellen zij. Mensen met lage inkomens kunnen niet verder worden geholpen met belastingregelingen, onder meer omdat mensen pas vanaf een hoger bedrag inkomensbelasting hoeven te betalen. Daarnaast houdt het stelsel niet genoeg rekening met de vergrijsde samenleving. Het verschil in belastingdruk tussen zelfstandigen, werknemers en gepensioneerden moet kleiner worden. Tegenover stijgende zorgpremies moet een lastenverlaging op werk staan. Om de stijgende zorgkosten te blijven betalen, zou de belasting op vermogen omhoog moeten. Een hogere btw is een "toekomstbestendige belastingsoort" omdat zowel gepensioneerden als werkers dit betalen over de goederen en diensten die ze kopen.

Het onderzoek is overigens gedaan vóór het coronatijdperk. Die crisis zorgt voor een nieuwe situatie, waarin bijvoorbeeld op korte termijn andere maatregelen nodig zijn. Maar, zo stellen de onderzoekers, op lange termijn blijven de problemen staan.